„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Operacja realizowana przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu współfinasowana jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020.
Wyjazd studyjny - sprzedaż produktów lokalnych
Wyjazd studyjny organizowany przez Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Poznaniu w ramach Planu Operacyjnego Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich na lata 2022-2023 w zakresie Sieci na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich „Możliwości tworzenia punktów sprzedaży produktów lokalnych i krótkie łańcuchy dostaw”.
Celem operacji było podniesienie poziomu wiedzy w zakresie rolniczego handlu detalicznego i prowadzenie przetwórstwa produktów rolnych na niewielką skalę w gospodarstwie oraz propagowanie innowacyjnych rozwiązań w przetwórstwie żywności. Poprzez promowanie małego przetwórstwa operacja wspiera tworzenie krótkich łańcuchów dostaw.
Krótkie łańcuchy dostaw żywności
W dniach 28-30 czerwca 2022 roku zorganizowany został wyjazd studyjny dla grupy 23 osób z powiatu wągrowieckiego i gnieźnieńskiego, na którym realizowany był temat „Możliwości tworzenia punktów sprzedaży produktów lokalnych i krótkie łańcuchy dostaw.”
Wyjazd został zorganizowany na teren województwa małopolskiego, gdzie uczestnicy mieli możliwość zapoznania się z punktami sprzedaży produktów lokalnych oraz krótkimi łańcuchami dostaw.
W pierwszym dniu wyjazdu szkoleniowego odbyło się spotkanie z Rafałem Serafinem, przedstawicielem firmy społecznej Iso-Tech – Innowacje dla Lokalnych Rynków, która opracowuje i dostarcza rozwiązania dla tworzenia i wzmacniania lokalnych rynków dla żywności produkowanej lokalnie w oparciu o skracanie łańcucha dostaw do konsumenta.
Usługi tej firmy przynoszą korzyści producentom produkujących na skalę nie przemysłową oraz wzmacniają rozwój zrównoważony wsi i rolnictwa. Na spotkaniu Rafał Serafin przeprowadził wykład „Krótkie łańcuchy dostaw żywności (KŁŻ) czyli tworzenie lokalnych rynków dla żywności wyprodukowanej lokalnie”.
Z wizytą w małopolskiej winnicy
W drugim dniu wyjazdu odbyły się trzy spotkania. W miejscowości Kończyska zwiedziliśmy gospodarstwo Lidii i Stanisława Ziółkowskich, którzy prowadzą gospodarstwo agroturystyczne od 1998 roku. Posiadają 10 hektarów gruntów rolnych, konie, staw rybny z pstrągami oraz budynki przygotowane do przyjęcia gości. Gospodarstwo ma przygotowane 30 miejsc noclegowych oraz salę do organizacji spotkań okolicznościowych takich jak komunie, imprezy firmowe.
Właściciele gospodarstwa uprawiają na kilkunastu arach warzywa oraz ziemniaki, które trafiają do sprzedaży bezpośredniej. W gospodarstwie jest również 10 koni, które wykorzystywane są przez turystów do jazdy konnej. Właściciel gospodarstwa posiada dwa powozy i bryczkę, które wykorzystywane są do obsługi różnego rodzaju lokalnych imprez. Pan Stanisław Ziółkowski ściśle współpracuje z Stowarzyszeniem „Grupa od rolnika”.
Drugim miejscem, gdzie gościła grupa rolników z Wielkopolski, było Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej, wybudowane z funduszy europejskich oraz ze środków, które zostały wypracowane przez Stowarzyszenie „Grupa od rolnika” z Rzuchowej działające przy Centrum.
Prezes Stowarzyszenia Jan Czaja przedstawił zasady sprzedaży bezpośredniej produktów lokalnych oraz korzyści dla producenta i konsumenta. Stowarzyszenie to reprezentacja wielu środowisk, składająca się z rolników, konsumentów, środowisk proekologicznych, mediów oraz osób prywatnych. Stowarzyszenie działa od 2007 roku.
Główną misją Stowarzyszenia jest wspieranie inicjatyw podtrzymujących małe tradycyjne gospodarstwa, hodowlę starych ras zwierząt i odmian roślin oraz rozwój rynku sprzedaży bezpośredniej produktów rolnych z małych gospodarstw. Wspólnie z rolnikami i konsumentami angażującymi się w realizacji przedsięwzięcia, Stowarzyszenie troszczy się o naszą planetę.
Działania skierowane są na pracę w ramach zrównoważonego modelu biznesowego i poszanowaniu środowiska naturalnego. Stowarzyszenie pracuje nieprzerwanie nad zmniejszeniem negatywnego wpływu na środowisko. Paczka „Od Rolnika” wykorzystuje nowe technologie w tym sprzedaż przez stronę internetową www.paczkaodrolnika.pl.
Producenci produktów lokalnych działających w Stowarzyszeniu biorą również udział w różnego rodzaju kiermaszach, lokalnych imprezach, przykładem jest Targ Pietruszkowy w Krakowie. Coraz większą popularnością cieszą się również dostawy żywności do domu. Grupami docelowymi produktów z „Grupy od Rolnika” są hotele, restauracje, szkoły, konsumenci indywidualni i biura. Miasta dostaw, do których trafiają produkty to Kraków, Warszawa, Katowice.
Pomysły związane z dystrybucją paczek to niekiedy wzorce zaciągane z innych grup jak na przykład Riverfood (sprzedaż produktów w Wielkiej Brytanii). Ochrona środowiska idea przewodnia Stowarzyszenia to również realizacja zasady zero-waste w działaniach biznesowych.
Następnym miejscem, w którym odbyło się spotkanie uczestników wyjazdu studyjnego była Winnica Janowice nad Dunajcem, gdzie właściciel Wiesław Chlipała zaprezentował nam swoje „królestwo”. Winogrona posadzone są na powierzchni 1 hektara, na stoku o ekspozycji południowej z minimalnym nachyleniu na zachód.
Właściciel, oprócz produkcji wyśmienitych win, organizuje wydarzenia kulturalne, takie jak koncerty oraz oferuje pokoje gościnne. Na szczycie winnicy posadowiony jest gościnny domek, z którego rozciąga się niesamowity widok na pastwiska, łąki, zielone wzgórza, Dunajec i znajdujące się w pobliżu nasadzenia winogron.
Grupa miała okazję zwiedzić winnicę, degustować wyprodukowane wina z komentarzem właściciela winnicy oraz nacieszyć oko pięknymi widokami. Produkowane wina w winnicy to białe wytrawne Johanniten i Seyral Blanic, różowe półsłodkie Swing oraz czerwone wytrawne Rapsodia.
Dla właściciela motorem napędowym do dalszego rozwoju winnicy jest nieustanne poszukiwanie i kreowanie nowych ofert czy to z obszaru enoturystyki, czy organizacji imprez. Duże efekty daje współpraca Winnicy Janowice z lokalnymi organizacjami takimi jak : Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej, Lokalna Grupa Działania Dunajec-Biała i Koło Gospodyń Wiejskich Pełna Chata.
Klub Zakupowy Koszyk Lisiecki
Trzeciego dnia, 30 czerwca, pani Dagmara Pilis zaprezentowała uczestnikom wyjazdu studyjnego zasady działania Klubu Zakupowego Koszyk Lisiecki. Na początku zaprezentowane zostało miejsce gdzie w czwartki odbywają się cotygodniowe sesje sprzedażowe ( Chata Kryspinów w miejscowości Cholerzyn).
Klub Zakupowy zrzesza społeczność producentów (rolników i drobnych przetwórców), klientów i animatorów, zorganizowanych wokół sprzedaży i zakupu lokalnych, świeżych, tradycyjnych produktów spożywczych. Terenem działania prezentowanego Klubu jest aglomeracja krakowska (strona zachodnia).
Klub rozpoczął działalność w 2014 roku i na początku otrzymał dofinansowanie od rządu szwajcarskiego w wysokości 100 tysięcy złotych. Celem powstałego Klubu było przygotowanie małych domowych gospodarstw oraz rodzinnych przetwórni do wytwarzania i sprzedaży dobrych, tradycyjnych i świeżych produktów. Ponadto, budowa świadomości klientów z terenu aglomeracji krakowskiej w zakresie korzystania z żywności sezonowej i wiadomego pochodzenia.
Podstawą działania Klubu Koszyk Lisiecki jest cotygodniowa sesja sprzedażowa, podczas, której klienci dokonują zamówień za pośrednictwem internetu. W każdy poniedziałek producenci przedstawiają swoją ofertę, mając na uwadze dostępność produktów. Od poniedziałku do środy konsumenci składają zamówienia za pośrednictwem platformy zakupowej, gdzie znajdują się informacje na temat producentów, produktów oraz aktualnych cen.
W środę po południu i czwartek rano producenci zbierają, ważą i przygotowują zamówienie. Odbiór zamówień odbywa się w czwartek w określonych godzinach, a płatności dokonuje się gotówką, kartą płatniczą lub przelewem. Odbiór produktów odbywa się we wspomnianym wcześniej Cholerzynie lub dowozi się je do domów.
Oferowane produkty przez Koszyk Lisiecki to mięsa, ryby, wędliny tradycyjne, pieczywo, warzywa, owoce, nabiał, przetwory domowe owocowe i warzywne, napoje, miody i inne np.: kasze, oleje.
Po zapoznaniu się z działalnością Klubu Zakupowego Koszyk Lisiecki grupa rolników ruszyła w powrotną drogę do Wielkopolski, a wiedza zdobyta podczas wizyt studyjnych na pewno będzie inspiracją do dalszych działań i możliwością bardziej kreatywnego prowadzenia swoich gospodarstw. Pozwoli rolnikom poszerzyć pola działania w swoich gospodarstwach, da możliwości dywersyfikacji dochodów jak również zainspiruje do wspólnego działania, którego tak brakuje na wielkopolskiej wsi.