Sprawozdanie z wyjazdu studyjnego pod nazwą „Dobre przykłady w rolnictwie ekologicznym”

Wielokierunkowe gospodarstwo w Tarnogrodzie

Pierwszego dnia wyjazdu studyjnego odbyła się wizyta w gospodarstwie ekologicznym „Barwy Zdrowia” pana Tomasza Obszańskiego w Tarnogrodzie. Właściciel przedstawił swoje gospodarstwo, kierunki produkcji oraz plany na przyszłość.

Pan Tomasz Obszański prowadzi gospodarstwo ekologiczne na powierzchni 70 hektarów wraz z dzierżawami. Zajmuje się produkcją roślinną i warzywną. Produkuje między innymi buraki ćwikłowe, ziemniaki, marchew, cebule , czosnek oraz zboża i rzepak ozimy. Jak podkreślił, bardzo ważny jest w tej produkcji płodozmian oraz stosowanie nawozów zielonych, poplonów, siewek wśród plonowych i nawozu naturalnego. Posiada również w pełni wyposażony park maszynowy wraz ze specjalistycznymi maszynami do warzyw. Gospodarstwo posiada również przechowalnię warzyw. Podczas wykładów rolnik omówił w jaki sposób są produkowane warzywa, pakowane, czyszczone i etykietowane.

Następnie została przedstawiona produkcja tłoczenia oleju na zimno oraz jego pakowanie i etykietowanie. Pan Tomasz produkuje oleje tłoczone na zimno z dyni, słonecznika , czarnuszki, orzecha włoskiego, ostropestu, lnu, rzepaku.

Kolejnym punktem w programie był wykład na temat hodowli trzody chlewnej – rasy zachowawczej (puławska i złotnicka pstra). Można było również zwiedzić chlewnie. Pan Tomasz Obszański w tym roku założył stado w wielkości 30 macior, a docelowo planuje 90 sztuk. W planach jest skorzystanie z dobrostanu loch na wybiegu.

Tuczniki są ubijane w zakładzie mięsnym „Farma Roztocza”, która jest zrzeszona z gospodarstwem „Barwy Zdrowia”. W zakładzie są ubijane zwierzęta ekologiczne i nieekologiczne – trzoda chlewna i bydło. Dziennie ubijanych jest 50 sztuk. Zwierzęta są również skupowane od miejscowych mieszkańców. Zakład produkuje około 40 rodzajów wędlin ekologicznych i około 100 rodzajów wędlin nieekologicznych. Recepty są własne i nadal tworzone są nowe. Następnie zwiedzana była przetwórnia owoców i warzyw. Przetwórnia została założona 3 lata temu. Produkowane są w niej minimum soki z buraka czerwonego, z agrestu i jabłka, z czarnej porzeczki. Soki pakowane są w butelkach, woreczkach próżniowych lub gazem. Maszyny zostały zakupione z dofinansowania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. Produkty są dostarczane do Lidla i Kauflanda, a także wysyłkowo.

Produkcja mleka i serów

Drugiego dnia byliśmy w dwóch gospodarstwach ekologicznych. Pierwsze gospodarstwo rolne należało do pana Marcina Dunajc w miejscowości Lubla. Pan Marcin prowadzi gospodarstwo rolne na powierzchni 100 hektarów, w tym posiada 60 hektarów gruntów ornych (GO) i 40 hektarów trwałych użytków zielonych (TUZ). Posiada 30 sztuk krów mlecznych i około 30 sztuk młodzieży rasy krów simental. Mleko w całości jest przetwarzane w gospodarstwie. Rolnik posiada halę udojową na cztery stanowiska. Dzienny udój mleka to około 200 – 400 litrów.

Rolnik produkuje masło, sery, minimum gouda, biały, mozzarella czysty i z dodatkami, sery żółte z dodatkami na przykład z kminkiem, z ziołami, z czosnkiem niedźwiedzim. Maszyny do produkcji serów i zbiornik na mleko zostały zakupione bez dofinansowania z programów unijnych. Na gruntach ornych uprawia minimum pszenicę orkisz, płaskurkę , rzepak ozimy, gryka, słonecznik, soja. Posiada również maszyny do tłoczenia oleju na zimno. Produkuje między innymi olej rzepakowy tłoczony na zimno.

Drugim gospodarstwem było gospodarstwo ekologiczne pana Tadeusza Rolnika w miejscowości Niebieszczany. Rolnik prowadzi produkcję warzywną ekologiczną, w tym uprawy pod osłoną oraz w skrzyniach (permakultura). Mieliśmy okazję zobaczyć przetwórstwo warzywne oraz spróbować tych przetworów. Pan Tadeusz specjalizuje się w kiszeniu warzyw. Posiada również sprzęt do tłoczenia oleju na zimno. Produkuje olej rzepakowy, dyni i słonecznika. Jest właścicielem małej pasieki, która liczy 16 uli. Prowadzi również przydomowy sklep ze sprzedażą produktów ekologicznych.

Park Narodowy w Bieszczadach

W trzecim dniu wyjazdu studyjnego zwiedzany był Ośrodek Edukacji Ekologicznej Bieszczadzkiego Parku Narodowym w Ustrzykach Dolnych. W muzeum przyrodniczym mogliśmy zapoznać się z przekrojami glebowymi występujących w Bieszczadach od ery polodowcowej aż do dzisiaj. Dowiedzieliśmy się również jak zmieniała się przyroda i jakie zwierzęta występowały i obecnie występują w Bieszczadach.

Warto wspomnieć, że konie huculskie są jedną z najstarszych ras koni w Polsce, które występowały w Karpatach. Ich nazwa pochodzi od górali – Hucułów, którzy zamieszkiwali wołoskie i rusińskie. Były przez ludzi wykorzystywane do prac leśnych i rolnych, pod siodło, do zaprzęgu i jako konie juczne. Od 1993 roku została utworzona Zachowawcza Hodowla Konia Huculskiego w Wołosatem.

Pan Adam Szary, nasz przewodnik po Parku Narodowym, który na co dzień zajmuje się ochroną czynną w krainie dolin: Wołosatem, Brzegach Górnych i Caryńskiem, przybliżył nam hodowlę koni huculskich oraz ich wykorzystywanie w Parku Narodowym. W Parku Narodowym jest około trzech tysięcy TUZ, w tym około 1 300 hektarów jest regularnie wypasanych. Prowadzony jest system kośno-pastwiskowy, czyli do 15 lipca jest zbierane siano, a później na łąkach tych są wypasane konie. Na około 800 hektarach wypasane są również owce. Mogliśmy obejrzeć stadninę koni huculskich. Następnie w Wołosatem i w Brzegach Górnych zwiedziliśmy kwatery, na których są wypasane konie, z kolei w Caryńskiem owce.

Wszyscy uczestnicy byli bardzo zadowoleni z wyjazdu. Pozytywne nastawienie rolników, ich rozwój gospodarstwa upewnił nas, że ekologia to jest przyszłość i można z niej utrzymać rodzinę na przyzwoitym poziomie. Każdy z odwiedzonych rolników ekologicznych wspominał, że początki były trudne, ale żaden z nich nie żałuje decyzji o zmianie kierunku produkcji. Wiedzą, że produkują zdrową żywność dla siebie i innych.