Zjawisko suszy w rolnictwie
Susza jest efektem działania klimatu i występuje okresowo, w różnych porach roku. Jej podstawową cechą jest czas trwania, zasięg przestrzenny oraz intensywność. Temperatura w Polsce wzrosła na przestrzeni ubiegłych lat, co spowodowało większą zdolność parowania przy bardzo podobnych ilościach opadów atmosferycznych.
Susza występuje bez względu na częstotliwość opadów atmosferycznych na danym terenie. Zauważana jest w prawie wszystkich strefach klimatycznych. Nasilenie i frekwencja suszy w Polsce są w ostatnich latach coraz większym problemem w każdym aspekcie życia, w tym w rolnictwie.
Susza wpływa na bardzo wiele obszarów działalności rolniczej. Negatywnie oddziałuje na glebę i powoduje stres u roślin. Im susza trwa dłużej, tym większe straty finansowe odnotowuje dane gospodarstwo. Związane są one ze spadkiem poziomu plonów, które często tracą również na jakości. Rolnikowi trudniej wywiązać się z umów kontraktacyjnych. Ponadto musi liczyć się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób i szkodników oraz z obniżeniem skuteczności niektórych zabiegów biologicznej i chemicznej ochrony roślin. Problem suszy wiąże się w wielu przypadkach z tym, że koniecznym zabiegiem jest nawadnianie pól, co podwyższa koszty prowadzenia gospodarstwa ze względu na między innymi zakup odpowiedniej aparatury lub założenie studni głębinowej.
Wpływ suszy na obszary wiejskie
Bioróżnorodność gleby zależy od jej wilgotności. Przy niedoborach wody ograniczone zostaje działanie wielu drobnoustrojów, które uczestniczą na przykład w procesach próchnicotwórczych, w stymulacji wzrostu roślin albo w rozkładzie pozostałości środków ochrony roślin.
Brak wody w glebie utrudnia pobieranie składników odżywczych, dlatego rośliny mogą wykazywać niedobory makro- i mikroelementów, nawet w sytuacji, gdy zostały one wprowadzone do gleby.
Do bardzo ważnych działań, które powinny być podejmowane w celu poprawy obecnego stanu gospodarowania wodą na obszarach wiejskich, należą:
- zrównoważone i bardzo oszczędne wykorzystywanie wód podziemnych,
- ciągła modernizacja i adaptacja praktyk rolniczych do gospodarowania w warunkach ograniczonych zasobów wodnych,
- ciągła dbałość o gleby i ich właściwości retencyjne,
- modernizacja urządzeń melioracyjnych,
- regulowany odpływ i nawadnianie o wysokiej efektywności wykorzystania wody,
- dobór odmian roślin do nieodpowiednich warunków wodnych,
- system monitorowania i prognozowania zasobów wodnych,
- edukacja społeczna i doradztwo w zakresie oszczędnego i solidarnego korzystania z zasobów wodnych.
Na terenie całego kraju realizowany jest projekt tworzenia w powiatach Lokalnych Partnerstw do spraw Wody (LPW). Celem tych Partnerstw jest wykorzystanie obszaru współpracy między istotnymi podmiotami mającymi wpływ na gospodarkę wodną. Miejscem funkcjonowania projektu jest powiat, reprezentowany przez podmioty działające na danym terenie. LPW powstają w 16 powiatach, po jednym w każdym powiecie. Ośrodki Doradztwa Rolniczego w ramach powstających LPW organizują spotkania na terenach niektórych województw (w tym wielkopolskiego).
Przed suszą nie można się ustrzec ani jej zapobiec. Jest ona zjawiskiem niezależnym od człowieka. Należy zatem pamiętać, że w dobie pogłębiających się zmian klimatycznych trzeba racjonalnie gospodarować wodą, aby ograniczyć skutki występowania suszy.
