Świadomy konsument, czyli co znaczą symbole na produktach?

Kupując produkty spożywcze warto, oprócz przeczytania składu produktu, spojrzeć też na oznaczenia znajdujące się na etykiecie w postaci różnorodnych symboli. Informują nas one o rodzaju materiału, z którego wytworzone jest opakowanie, o pochodzeniu produktu, sposobie jego pozyskania, możliwościach recyklingu czy wskazówkach dotyczących utylizacji.

Wśród najczęściej występujących oznakowań wyróżnić można te, występujące na opakowaniach plastikowych. Informują one o rodzaju plastiku użytego do produkcji, który zależny jest od oczekiwanej twardości plastiku czy możliwości kontaktu z produktami do spożycia. Jeśli chodzi o „bezpieczne” dla żywności opakowania są one oznaczone cyframi 1, 2, 4, 5. Obecnie aż 40% produktów pakuje się w plastik, nie jest to jednak opakowanie w 100% bezpieczne. znak 1

PET (politereftalan etylenu) - używany do produkcji przede wszystkim plastikowych butelek oraz naczyń jednorazowego użytku. Opakowania te nie powinny mieć bezpośredniego kontaktu ze słońcem, ponieważ wydzielają wtedy substancje szkodliwe. Zaleca się jedynie ich jednorazowe wykorzystanie.

HDPE (polietylen wysokiej gęstości) – opakowania nadające się do ponownego użycia. Wykorzystywane jest w produkcji pojemników i folii do pakowania żywności. Obok PP jest to jeden z „najbezpieczniejszych” dla człowieka rodzaj tworzywa sztucznego.

PVC (polichlorek winylu) – wykorzystywany do produkcja folii do żywności. PVC w procesie spalania wydziela szkodliwe dioksyny, jest niebezpieczny dla zdrowia. Stosowany jest także do produkcji wykładzin podłogowych, rur, elektroizolacji, czy płyt gramofonowych.

LDPE (polietylen niskiej gęstości) – używany do produkcji wielu rodzajów opakowań do żywności i może być ponownie użyty. Jest mniej bezpieczny dla zdrowia ludzi niż PP czy HDPE.

PP (polipropylen) – materiał wielokrotnego użytku, najczęściej używany do produkcji opakowań żywności, obok HDPE jeden z „najbezpieczniejszych” dla naszego zdrowia plastik. Stosowany jest także w produkcji izolacji przewodów elektrycznych, płyt, rur czy profili.

PS (polistyren) – styropian (forma spieniona PS), ze względu na wydzielanie toksyn nie powinien być stosowany przy produktach żywnościowych. Może zostać zastosowany ewentualnie jako przykrywka do jednorazowych kubków na kawę.

INNE/OTHER – tworzywa inne. Nie są polecane do kontaktu z żywnością ze względu na możliwą zawartość Bisfenolu A (BPA), mają także najmniejszą szansę na recykling.

Zielony punkt – oznakowanie świadczące o uiszczeniu przez producenta opłaty na rzecz krajowej organizacji odzysku opakowań za wtórne przetworzenie (producent sfinansował budowę i funkcjonowanie systemu odzysku odpadów). Oznaczenie często mylone z symbolem recyklingu.

Dbaj o czystość – znak przypominający o wyrzucaniu zużytych opakowań do kosza i dbaniu o czystość środowiska. Zawsze należy pamiętać o segregacji.

Opakowanie nadające się do recyklingu – informuje, że opakowanie można poddać procesowi odzysku (recyklingu), jednak samo nie pochodzi z tego procesu. Może występować także w wersji z liczbą procentów w środku „trójkąta” informującą w ilu procentach opakowanie zostało wykonane z materiałów z odzysku.

Opakowanie biodegradowalne (SEEDLING) – informuje o tym, że opakowanie produktu rozłoży się podczas kompostowania.

Znak przekreślonego kontenera – po zużyciu, produktu nie wolno wyrzucić do kosza razem z innymi odpadami. Należy go przekazać do punktu zbiórki elektrośmieci. Występuje na sprzętach elektronicznych, RTV oraz AGD.

Znak aluminium – mówi o tym, że opakowanie lub produkt nadaje się do recyklingu, ponieważ zostały wytworzone z aluminium.

Możliwość ponownego wykorzystania – opakowanie może został użyte ponownie.

Oznaczenie BPA FREE (o różnych logotypach) – informuje nas o większym bezpieczeństwie opakowania plastikowego. Opakowania oznaczone cyfrą 3 oraz 7 w trójkącie ze strzałek zawierają groźny dla człowieka Bisfenol A (BPA). Związek ten może uwalniać się z opakowania przede wszystkim po podgrzaniu go, podczas mycia detergentami, czy w wyniku poddawania go rozciąganiu czy gnieceniu. Ważne jest, aby unikać ponownego użycia plastikowych butelek bez tego oznaczenia, czy nie pozostawiać ich z zawartością w nasłonecznionych miejscach.

Do kontaktu z żywnością – produkt/opakowanie nie posiada przeciwwskazań, aby mieć kontakt z żywnością.

Oprócz oznaczeń związanych z opakowaniami produktu występują oznaczenia dotyczące samego produktu, jego składu, procesu produkcji, czy elementów z nim związanych. Do najczęściej spotykanych oznaczeń można zaliczyć:

Rainforest Alliance – certyfikat świadczący o realizowaniu przez producenta zasad zrównoważonej produkcji objawiającej się np. troską o farmerów pozyskujących produkty takie jak np. kawa, o ich rodziny, społeczności lokalne oraz środowisko, które jest eksploatowane w czasie produkcji.

Jakość Tradycyjna – oznakowanie pojawiające się na produktach pochodzących z firmy o co najmniej 50-letniej tradycji produkcyjnej.

Poznaj Dobrą Żywność – jest to oznaczenie przyznawane na okres maksymalnie 3 lat artykułom rolno-spożywczym, które wyróżniają się cechami jakościowymi, składem surowcowym, cechami mikrobiologicznymi i sensorycznymi, metodami przetwarzania i utrwalania, ilością substancji dodatkowych, czy zawartością składników odżywczych i funkcjonalnych.

Integrowana Produkcja – oznacza, że produkt został pochodzi z upraw stosujących integrowaną produkcję tj. np. gospodarstwo stosujące prawidłowo dobrany płodozmian, racjonalne nawożenie, zwracające uwagę na ochronę środowiska, czy wykonywanie tylko koniecznych zabiegów środkami ochrony roślin. Produkcja taka jest pod kontrolą jednostki certyfikującej.

Chroniona Nazwa Pochodzenia – takie oznaczenie mogą posiadać produkty, na których jakość wpływa głównie miejsce pochodzenia/wytwarzania. Wiąże się to ze szczególnym klimatem, jakością gleby, czy warunkami geograficznymi. W Polsce jest to np. oscypek, fasola „Piękny Jaś” lub bryndza podhalańska.

Gwarantowana Tradycyjna Specjalność – takie oznaczenie mogą posiadać produkty o co najmniej 30-letniej tradycji wytwarzania. Składniki, czy sposób wytwarzania również muszą być tradycyjne, receptura przekazywana z pokolenia na pokolenie lub wytwarzane tradycyjnymi metodami. W Polsce są to np. olej rydzowy, kiełbasa myśliwska.

Chronione Oznaczenie Geograficzne – oznaczenie mogą posiadać produkty, których minimum jedna faza produkcji została wykonana w określonym regionie geograficznym. Wymogi ograniczają się do jednej fazy, ponieważ w przypadku produkcji np. miodu miejsce produkcji jest znane, natomiast miejsce zbioru pyłku przez pszczoły nie ma ograniczeń terytorialnych możliwych do ustalenia. Przykłady produktów z oznaczeniem COG w Polsce: rogal świętomarciński, andruty kaliskie, kołacz śląski.

Produkt Polski – oznacza, że produkt został wyprodukowany z surowców wytworzonych na terenie Polski. W przypadku produktów nieprzetworzonych (np. owoce, warzywa) muszą zostać one w 100% wytworzone na terenie Polski. Natomiast produkty przetworzone - w 75% (do 25% masy może pochodzić z importu).

Teraz Polska – oznaczenie potwierdzające wysoką jakość produktów i usług, przyznawane przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego, pod patronatem honorowym Prezydenta Polski. Odbywa się na zasadzie konkursu, którego celem jest wyłonienie najlepszych produktów, czy usług, nie tylko tych dobrze znanych, ale i tych dotąd nieznanych. Produkty oznaczone symbolem wyróżniają się walorami jakościowymi, technologicznymi, czy użytkowymi.

Wyprodukowano bez stosowania GMO – produkty wolne od organizmów genetycznie modyfikowanych. Symbolem może być oznaczona nie tylko żywność pochodzenia roślinnego, zwierzęcego czy wieloskładnikowego, ale również i pasze.

Żywność bezglutenowa – w Polsce oznakowanie to przyznawane jest przez Polskie Stowarzyszenie Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej. Jest to gwarancją braku obecności glutenu w danym produkcie.

Żywność Fair Trade (Sprawiedliwy Handel) – oznaczenie gwarantujące zrównoważony proces produkcji poprzez oferowanie lepszych warunków handlowych, ochronę praw pracowników i producentów, szczególnie z krajów Południa świata.

Euro-liść – symbol rolnictwa ekologicznego obowiązujący na terenie Unii Europejskiej. Umieszczony może być tylko na produktach wytworzonych w systemie rolnictwa ekologicznego, które uzyskały certyfikat wydawany przez upoważnione jednostki certyfikujące. Oznaczenie wskazujące konsumentom spełnienie przez produkt oczekiwania metod: produkcji, przetwarzania, transportu oraz przechowywania o charakterze ekologicznym. Główne założenia zrównoważonej produkcji roślinnej i zwierzęcej to brak stosowania syntetycznych nawozów, chemicznych środków ochrony roślin, czy organizmów modyfikowanych genetycznie.

Vegan – do produkcji nie użyto żadnego składnika pochodzenia zwierzęcego. Symbolem tym mogą być oznakowane produkty spożywcze, ubrania, kosmetyki czy środki czystości.

Znak MSC – umieszczony na przetworach i konserwach rybnych informuje o certyfikacji produktu oraz pochodzeniu ryb z połowów przyjaznych dla środowiska prowadzonych w sposób zrównoważony.

Znak CE („Conformité Européenne”) – produkt został wytworzony zgodnie z przepisami Unii Europejskiej i normami związanymi z bezpieczeństwem użytkowania. Występuje często na wyrobach medycznych, zabawkach, czy elektro-sprzęcie.

Nietestowane na zwierzętach – symbol oznacza, że na etapie badań produkt nie był testowany na zwierzętach. Najczęściej dotyczy to kosmetyków.

Tekst: Agata Przygodzka, Magdalena Stachowiak

Źródła:

• ecowater.pl
• ograniczamsie.com
• opakowania.com.pl
• nanowosmieci.pl
• pan.olsztyn.pl
• misamocy.pl
• blog.polskarzecz.pl
• pl.wikipedia.org