Ślad węglowy w rolnictwie

Czym jest ślad węglowy?

Ślad węglowy jest miarą wpływu danej działalności na środowisko, wyrażoną w ekwiwalencie CO₂ (CO₂e). Obejmuje on emisje związane z różnymi etapami cyklu życia produktu lub usługi, w tym produkcję, transport, użytkowanie i utylizację. W kontekście rolnictwa, ślad węglowy uwzględnia emisje powstające w wyniku uprawy roślin, hodowli zwierząt, przetwarzania żywności, transportu produktów rolnych oraz ich przechowywania.

Ślad węglowy obejmuje emisje gazów cieplarnianych, takich jak dwutlenek węgla, metan i podtlenek azotu. Zmiany klimatyczne wywołane przez działalność człowieka stanowią obecnie jedno z najpoważniejszych wyzwań środowiskowych. W odpowiedzi na to, rządy, organizacje pozarządowe oraz przedstawiciele przemysłu i biznesu podejmują inicjatywy mające na celu redukcję emisji tych gazów oraz systematyczny monitoring, raportowanie, weryfikację i przewidywanie skutków zmian klimatu. Poszukiwano również narzędzi do oceny wpływu produktów na środowisko, co doprowadziło do powstania koncepcji śladu węglowego (carbon footprint).

Dlaczego ślad węglowy jest mierzony w rolnictwie?

Identyfikacja źródeł emisji: Pomiar śladu węglowego pozwala na identyfikację głównych źródeł emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie. Są to przede wszystkim emisje z gleby (na przykład tlenki azotu uwalniane podczas nawożenia), emisje metanu z hodowli bydła oraz emisje związane z paliwami używanymi w maszynach rolniczych i transporcie.

Redukcja emisji: Analiza śladu węglowego umożliwia identyfikację obszarów, w których można wprowadzić innowacje lub zmiany w praktykach rolniczych w celu zmniejszenia emisji GHG. Na przykład, zastosowanie bardziej efektywnych systemów nawadniania, zmniejszenie stosowania nawozów chemicznych, a także wprowadzenie rolnictwa ekologicznego, mogą znacząco obniżyć emisje.

Zrównoważone rolnictwo: Pomiar śladu węglowego jest kluczowy dla promowania zrównoważonego rolnictwa. Rolnicy i przedsiębiorstwa mogą podejmować decyzje oparte na twardych danych, co prowadzi do bardziej zrównoważonych praktyk produkcyjnych, które są korzystne zarówno dla środowiska, jak i dla gospodarki.

Świadomość konsumentów: Wzrost świadomości społecznej na temat wpływu różnych produktów na środowisko sprawia, że konsumenci coraz częściej wybierają produkty z niższym śladem węglowym. Certyfikaty i etykiety wskazujące na niski ślad węglowy stają się istotnym elementem marketingu produktów rolniczych.

Polityka i regulacje: Rządy i organizacje międzynarodowe wprowadzają regulacje mające na celu ograniczenie emisji GHG. Dokładne pomiary śladu węglowego są niezbędne do monitorowania zgodności z tymi regulacjami oraz do tworzenia polityk wspierających zrównoważony rozwój.

Znaczenie śladu węglowego w rolnictwie

Ślad węglowy w rolnictwie ma znaczący wpływ na globalne emisje gazów cieplarnianych. Według szacunków, rolnictwo odpowiada za około 10-12 procent całkowitych emisji GHG na świecie. W Polsce w 2018 roku sektor ten wyemitował około 33,1 miliona ton ekwiwalentu CO2, co stanowiło 8 procent krajowych emisji. Jest to porównywalne z innymi kluczowymi sektorami, takimi jak przemysł i odpady.

Znaczenie śladu węglowego w rolnictwie jest jeszcze bardziej widoczne w kontekście globalnych wyzwań, takich jak wzrastająca liczba ludności i zwiększone zapotrzebowanie na żywność. Przy obecnych stylach życia i nawykach żywieniowych, przewiduje się, że emisje związane z produkcją żywności mogą znacząco wzrosnąć. W rezultacie, rolnictwo może odgrywać kluczową rolę w strategiach łagodzenia zmian klimatycznych.

Przyszłość rolnictwa a zmiany klimatyczne

Wobec rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi, rolnictwo musi przekształcić się w kierunku większej zrównoważoności. To nie tylko pomoże ograniczyć emisje gazów cieplarnianych, ale także przyczyni się do zabezpieczenia źródeł żywności dla przyszłych pokoleń. Kluczowe jest, aby przemysł rolniczy, decydenci polityczni i społeczeństwo współpracowali w celu opracowania i wdrożenia strategii, które będą skutecznie zmniejszać ślad węglowy sektora.

Ślad węglowy w rolnictwie jest istotnym wskaźnikiem wpływu tego sektora na zmiany klimatyczne. Pomimo wyzwań, jakie niesie ze sobą zmniejszenie emisji GHG w rolnictwie, istnieje wiele strategii, które mogą przyczynić się do jego ograniczenia. Zrównoważone zarządzanie ziemią, zmniejszenie emisji z produkcji zwierzęcej, efektywne wykorzystanie zasobów, rolnictwo ekologiczne oraz wsparcie polityczne i edukacyjne są kluczowymi elementami tej transformacji. Działania te są niezbędne, aby rolnictwo mogło odpowiedzieć na wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi i przyczynić się do budowy bardziej zrównoważonego świata.

Obliczanie śladu węglowego

Obliczenie śladu węglowego polega na oszacowaniu całkowitej emisji gazów cieplarnianych, wyrażonej w ekwiwalencie dwutlenku węgla (CO2e), związanej z danym produktem, usługą, działalnością, osobą lub organizacją. Proces ten może być stosunkowo prosty lub bardzo złożony, w zależności od zakresu i szczegółowości analizy. Wiele organizacji i firm oferuje narzędzia i kalkulatory online do oszacowania śladu węglowego. Są one pomocne zarówno dla jednostek indywidualnych, jak i firm, które chcą zrozumieć i zarządzać swoim wpływem na środowisko. Obliczenie śladu węglowego to kluczowy krok w zrozumieniu i zarządzaniu wpływem działalności na środowisko. Dzięki analizie danych i stosowaniu odpowiednich strategii, firmy i organizacje mogą zmniejszyć swoje emisje gazów cieplarnianych, przyczyniając się do ochrony klimatu.

Tekst: Oliwia Walicht, specjalista w Dziale Rolnictwa Ekologicznego i Ochrony Środowiska

Zdjęcie: Freepik

• Źródła: Julia Zarczuk, Bogdan Klepacki, Ślad węglowy w sektorze rolno-spożywczym i konsumpcji żywności, w Economics and Organization of Logistics6 (2), 2021, ss. 73–82
• www.teraz-srodowisko.pl
• www.agronomist.pl