Podwórko przed wiejskim domem. Na kamiennym podłożu stoją drewniane stoły z ławami. Przy domku rośnie drzewo z zielonymi i żółtymi liśćmi. W tle widać pole i las.

Stan agroturystyki w Wielkopolsce w 2021 roku

Niewątpliwie turystyka jest jedną z branż, która najsilniej odczuła skutki COVID-19, choć w poszczególnych okresach różnie to wyglądało. Jak zatem pandemia wpłynęła na działalność gospodarstw agroturystycznych w Wielkopolsce? Zebrane dane za ubiegły rok dają możliwość spojrzenia na drugi rok jej zagrożeń i efektów.

Na początku pandemii nastąpiło całkowite zamknięcie wszelkich „usług hotelarskich”. Był to czas dramatyczny, bo nie przynosił dochodów, i to nie tylko z działalności turystycznej. Część obiektów nie mogąc się utrzymać zamknęło swoją działalność. Chociaż, w późniejszym okresie ujawniło się większe niż wcześniej zainteresowanie wypoczynkiem w kraju, to dla niektórych obiektów było już za późno.

Większość rodzin wyjeżdżających na urlop, a nawet na weekend w trakcie trwania pandemii zmieniła swoje dotychczasowe preferencje związane z wypoczynkiem. Coraz częściej wybierała obiekty działające w kraju, z daleka od dużych miast i miejsc pełnych turystów. Warunki bezpieczeństwa i zdrowia okazały się najważniejszym elementem w wyborze oferty. Na takie decyzje miały również wpływ obawy, konsekwencje i zakazy związane z wyjazdem za granicę.

Agroturystyka w liczbach

Gospodarstwa agroturystyczne stały się w trakcie trwającej pandemii doskonałym miejscem, zapewniającym warunki komfortu i bezpieczeństwa. Były gwarancją spędzenia czasu w gronie rodzinnym, obcując tylko z najbliższymi i z przyrodą. Dodatkowa oferta gospodarstw uatrakcyjniała pobyt gości.

Po wstrząsającym dla wszystkich 2020 roku, w kolejnym, 2021 epidemia wirusa SARS-CoV-2 nadal była w natarciu, co miało także odzwierciedlenie w dziedzinie turystyki wiejskiej (w tym agroturystyki). Obiekty mierzyły się z licznymi obostrzeniami, co skutkowało zawieszeniem ich działalności oraz zwiększeniem nakładów finansowych, aby właściwie i wystarczająco dostosować obiekty do obowiązujących wymagań, żeby móc dalej prowadzić działalność.

Wielkopolski Ośrodek Doradztwa Rolniczego (WODR) w Poznaniu w tym trudnym czasie prowadził doradztwo oraz kontaktował się z osobami świadczącymi usługi w zakresie turystyki wiejskiej (w tym agroturystyki) próbując odpowiedzieć na wszystkie nurtujące ich pytania i przekazywać aktualne zasady działania. Przekazywano rekomendowane przez Polską Federację Turystyki Wiejskiej „Gospodarstwa Gościnne” wytyczne odnośnie bezpiecznej kwatery. Wśród nich znalazły się praktyczne rozwiązania przyjmowania gości w czasie zagrożenia epidemicznego.

Doradcy WODR w Poznaniu od kilku lat corocznie przeprowadzają monitoring agroturystyczny, czyli spis obiektów turystyki wiejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw agroturystycznych.

W 2021 roku stwierdzono działanie 699 gospodarstw agroturystycznych i 349 pozostałych obiektów turystyki wiejskiej. Tym samym w gospodarstwach agroturystycznych zanotowano 7803 miejsc noclegowych i 11178 miejsc noclegowych w „pozostałych obiektach turystyki wiejskiej”. Liczba gospodarstw agroturystycznych w poszczególnych powiatach jest zróżnicowana. W powyższym spisie gospodarstwa agroturystyczne rozumiane są jako miejsca noclegowe mieszczące się w budynkach mieszkalnych lub zaadaptowanych do tego celu, ale położone w czynnych gospodarstwach rolnych. Kategoria „pozostałe obiekty turystyki wiejskiej” obejmuje obiekty noclegowe znajdujące się na obszarach wiejskich, ale niezwiązane z gospodarstwem rolnym. Takie rozgraniczenie pozwala poprawniej monitorować rozwój turystyki na obszarach wiejskich.

Tabela: Stan liczbowy turystyki wiejskiej i agroturystyki w Wielkopolsce od 1992 roku.

Rok

Liczba kwater

Liczba miejsc noclegowych

1992

20

171

1993

38

330

1994

61

476

1995

91

730

1996

117

1007

1997

163

1297

1998

206

1793

1999

207

1887

2001

358

3353

2002

438

4234

2003

420

4401

2004

438

4720

2005

450

4772

2006

458

4812

2007 - 2008

ok. 500 *

ok. 5100 *

2009

562

6280

2010

578

6464

2011

614

7276

2012

693

8271

2013

727

8970

2014

738

9094

2015

771

9741

2016

701 – gospodarstwa agroturystyczne

8063

158 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

3386

2017

686 – gospodarstwa agroturystyczne

8018

177 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

4199

2018

703 – gospodarstwa agroturystyczne

8344

261 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

4924

2019**

259 – gospodarstwa agroturystyczne

3238

90 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

1944

2020

714 – gospodarstwa agroturystyczne

7942

332 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

8447

2021

699 – gospodarstwa agroturystyczne

7803

349 – pozostałe obiekty turystyki wiejskiej

11178

* dane szacunkowe WODR w Poznaniu, ** dane z 14 powiatów województwa wielkopolskiego

Wykres słupkowy przedstawiający stan liczbowy w układzie powiatowym gospodarstw agroturystycznych w 2021 roku.

Wykres słupkowy przedstawiający stan liczbowy w układzie powiatowym pozostałych obiektów turystyki wiejskiej w 2021 roku.

Wyniki spisu

W objętych monitoringiem agroturystycznym powiatach w 2021 roku działało 699 gospodarstw agroturystycznych, podczas gdy rok wcześniej liczba ta wynosiła 714. Oznacza to spadek o 15 gospodarstw agroturystycznych. Kolejny rok obserwujemy także spadek miejsc noclegowych w obrębie gospodarstw agroturystycznych. W porównaniu z 2020 rokiem ubyło 139 takich miejsc. W 2021 roku przybyło 17 obiektów turystyki wiejskiej oraz wzrosła względem roku poprzedniego liczba miejsc noclegowych aż o 2731, osiągając łączną liczbę 11178.

Biorąc pod uwagę gospodarstwa agroturystyczne działające w poszczególnych powiatach województwa wielkopolskiego ciągle zauważa się nierównomierne rozłożenie liczby gospodarstw. Najmniej gospodarstw agroturystycznych odnotowano w powiecie kościańskim – 3, grodziskim – 5, chodzieskim, kępińskim, ostrowskim oraz śremskim po 6. Niska liczba gospodarstw w tych powiatach nie świadczy o małej atrakcyjności tamtego terenu, pozostawia wręcz możliwość do wykorzystywania potencjału miejsca i tworzenia nowych gospodarstw agroturystycznych będących dodatkowym źródłem dochodu.

Analiza danych wskazuje, że ruchy ilościowe pomiędzy gospodarstwami agroturystycznymi a obiektami turystyki wiejskiej nie wpłynęły na spadek zainteresowania turystyką wiejską. Można wręcz powiedzieć, że przeżywa ona swoisty renesans dzięki ciągle trwającej pandemii. Wielu turystów zrezygnowało z wakacji zagranicznych na rzecz wypoczynku w kraju. Wybierali oni często obiekty noclegowe znajdujące się na obszarach wiejskich i nierzadko szukali zacisznego, swojskiego miejsca, które gwarantują obiekty turystyki wiejskiej. Zaobserwować można, że wzrasta jakość świadczonych usług oraz dostrzegana jest potrzeba specjalizacji w agroturystyce. Wyraźnie widać, że jest potencjał do dalszego rozwoju bazy agroturystycznej w Wielkopolsce.

Aldona Jankowska, Marta Kondraciuk