Bioasekuracja w gospodarstwie rolnym w kontekście występowania wysoce zjadliwej grypy ptaków
Ptasia grypa to choroba wywołana przez wirus, który głównie atakuje ptaki, ale może być również niebezpieczny dla ludzi. W przypadku hodowli drobiu, zapobieganie i kontrolowanie tej choroby jest niezwykle ważne, zarówno dla zdrowia ptaków, jak i dla zdrowia ludzi, którzy mogą mieć kontakt z zarażonymi ptakami lub ich produktami.
Wysoce zjadliwa grypa ptaków (z języka angielskiego: Highly Pathogenic Avian Influenza — HPAI) to szczególnie groźna forma choroby wywoływanej przez wirusy ptasiej grypy. Wirusy te charakteryzują się bardzo wysoką zjadliwością i mogą powodować duże straty w populacji ptaków, szczególnie w hodowlach drobiu. W przypadku zakażenia HPAI dochodzi do uszkodzenia układu oddechowego, pokarmowego oraz nerwowego u ptaków, co prowadzi do znacznego osłabienia ich organizmu, a w konsekwencji do śmierci.
Sytuacja epidemiologiczna w Polsce ma tendencję malejącą. W 2021 roku było 403 ognisk u drobiu oraz 96 ognisk u ptaków dzikich. Rok później ognisk u drobiu było 68, natomiast u dzikich ptaków 41. Stan na 28 lutego 2023 roku pokazuje, że ognisk u drobiu jest 56, a u ptaków dzikich 31.
Bioasekuracja to zestaw praktyk i procedur mających na celu zapobieganie wprowadzeniu i rozprzestrzenieniu się chorób wśród hodowanych zwierząt. W przypadku hodowli drobiu, bioasekuracja jest szczególnie istotna w zapobieganiu ptasiej grypie.
Zasady bioasekuracji
Oto kilka praktycznych zasad, które hodowcy drobiu powinni przestrzegać, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się tej choroby:
- Zapewnienie właściwych warunków dla hodowanych ptaków. Hodowca drobiu musi zapewnić ptakom właściwe warunki bytowania. Należy wybrać odpowiednie miejsce na hodowlę, z dala od dzikich ptaków i innych dzikich zwierząt. Trzeba również utrzymać czystość i higienę w pomieszczeniach dla ptaków, klatkach i narzędziach hodowlanych. Należy wprowadzić procedury kontroli wstępnego zdrowia dla każdej partii karmionych i hodowanych ptaków.
- Kontrola dostępu do obszarów hodowli. Należy kontrolować dostęp do obszarów hodowli, aby zapobiec kontaktowi z dzikimi ptakami. Wymagane jest stosowanie środków ochrony osobistej, takich jak maseczki i rękawice, jeśli ktoś musi mieć kontakt z ptakami. Ryzyko zakażenia należy zmniejszyć przez ograniczenie dostępu osób postronnych do obszarów hodowli. Ograniczenie dostępu osób postronnych do obszarów hodowli jest ważnym krokiem w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych. Należy wymagać od osób postronnych wizyty tylko wtedy, gdy jest to absolutnie konieczne. Zaleca się również, aby osoby pracujące w obszarze hodowli i chowu drobiu stosowały specjalną odzież i obuwie robocze, które będą stosowane tylko w obszarze hodowli, aby zminimalizować ryzyko przenoszenia zakażeń.
- Monitoring zdrowia ptaków i reakcja na niepokojące objawy. Monitoring stanu zdrowia ptaków jest kluczowy w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, w tym ptasiej grypy. Należy monitorować zdrowie ptaków regularnie i reagować na niepokojące objawy, takie jak utrata apetytu, brak energii, kaszel, biegunka lub trudności z oddychaniem. Jeśli wystąpią jakiekolwiek niepokojące objawy, natychmiast należy skontaktować się z weterynarzem lub specjalistą od zdrowia zwierząt.
- Utrzymanie czystości i higieny w karmnikach i pojemnikach na wodę. Należy utrzymywać czystość i higienę w karmnikach oraz pojemnikach na wodę, a także regularne je dezynfekować. Woda dla ptaków powinna być czysta i świeża, a karmnik i pojemnik na wodę powinny być zawsze umieszczone w stałym miejscu. W przypadku suszy i ograniczonego dostępu do wody, należy przemyśleć wprowadzenie dodatkowych źródeł wody dla ptaków.
- Zachowanie ostrożności przy wprowadzaniu nowych ptaków do hodowli. Nowe ptaki wprowadzani do hodowli mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia pozostałych ptaków w stadzie. Należy przeprowadzić kontrolę zdrowia przed wprowadzeniem nowych ptaków do hodowli i wstrzymać wprowadzenie ptaków, które wykazują niepokojące objawy. Nowe ptaki powinny być hodowane w oddzielnej strefie, aby ograniczyć ryzyko zakażenia reszty stada.
- Utrzymanie czystości i higieny w pojazdach i narzędziach hodowlanych. Pojazdy i narzędzia hodowlane, takie jak ładowarki, transportery, naczepy i tym podobne, mogą przenosić wirus ptasiej grypy. Należy regularnie dezynfekować pojazdy i narzędzia hodowlane przed i po użyciu.
- Wykorzystanie odpowiednich środków ochrony osobistej. Hodowcy drobiu powinni używać odpowiednich środków ochrony osobistej, takich jak rękawice i maseczki, podczas pracy z ptakami. Należy unikać wdychania zanieczyszczonego przez ptasie odchody powietrza.
- Regularne prowadzenie edukacji personelu i osób postronnych. Regularna edukacja personelu i osób postronnych na temat zasad bioasekuracji jest kluczowa w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych, w tym ptasiej grypy. Należy zapewnić szkolenia dotyczące zasad bioasekuracji, jak również informacje na temat oznak chorób zakaźnych i działań, jakie należy podjąć w przypadku ich wykrycia.
Bioasekuracja jest kluczowa w zapobieganiu ptasiej grypie w hodowli drobiu. Wymaga to od hodowców ścisłego przestrzegania procedur higienicznych i sanitarnych, w tym utrzymywania czystości, kontrolowania dostępu, monitorowania zdrowia ptaków i wprowadzania odpowiednich środków ochrony osobistej. Dzięki temu, ptasia grypa może zostać zminimalizowana, co korzystnie wpłynie na zdrowie ptaków i ludzi, którzy z nimi pracują lub mają z nimi kontakt.
