Zasady przechowywania nawozów mineralnych stosowanych w rolnictwie
Przechowywanie nawozów mineralnych wiąże się z przestrzeganiem kilku zasad, których spełnienie daje nam gwarancję, że będziemy mogli cieszyć się produktem pełnowartościowym. Nie dojdzie wtedy do utraty składników i zmiany stanu skupienia, chociażby pod wpływem wilgoci.
Większość rolników dokonuje zakupów nawozów w okresie jesienno-zimowym, po wyhamowaniu prac polowych. Zakup nawozów w tym terminie jest również związany z wypłatą zaliczek na poczet dopłat bezpośrednich z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a co za tym idzie, z lepszą sytuacją finansową gospodarstw rolnych. Wcześniejszy zakup nawozów wiąże się też z niższymi cenami nawozów w tym okresie i stosowanymi przez producentów i handlowców różnego rodzaju promocjami. W okresie jesienno-zimowym dostępność nawozów jest największa i nie ma problemu z ich dowozem do gospodarstw.
Dobre praktyki
Przechowywanie nawozów mineralnych jest zasadne tylko wtedy, kiedy ich termin przydatności wynosi od 6 do 24 miesięcy od daty produkcji.
Magazynowanie nawozów może odbywać się w pomieszczeniu lub na zewnątrz, czyli poza magazynem. Ważne jest to, żeby nawozy, które zamówiliśmy dotarły do nas w oryginalnych, zamkniętych, nieuszkodzonych opakowaniach. Najlepiej jakby były świeże, prosto z fabryki, co gwarantuje ich wysoką jakość. Pomieszczenie, w którym chcemy przechować nawozy powinno być suche, ciemne i przewiewne. Najlepiej, żeby były również zamykane, a nawozy nie były narażone na kontakt z niekorzystnymi dla nich warunkami atmosferycznymi – słońcem i deszczem.
Temperatura wewnątrz takiego pomieszczenia powinna być w przedziale od 5 do 20 stopni Celsjusza (niektóre źródła podają zakres od 5 do 30 stopni). Nawozy w pomieszczeniu powinny być tak ułożone, żeby w razie potrzeby mógł nastąpić łatwy ich załadunek lub przeładunek w inne miejsce. Magazyn powinien być wykonany z materiałów niepalnych i posiadać wentylację. Podłoga w pomieszczeniu powinna być równa, gładka i przede wszystkim sucha. Ten warunek jest bardzo istotny, jeśli nie chcemy doprowadzić do zbrylenia, rozpuszczenia lub utlenienia nawozu.
Należy zwracać szczególną uwagę na nawozy zawierające sole, które posiadają tendencję do zbrylania. Zbrylenie się nawozów zmusza rolników do rozbijania powstałych brył i wiąże się z utrudnionym ich wysiewem. Nawozy, które pod wpływem dużej wilgotności wchłaniają wodę, osiągają efekt mazistości i tracą na wartości. Ten proces jest szczególnie widoczny na przykład w siarczanie magnezu lub saletrze wapniowej przechowywanych w złych warunkach. Jeśli planujemy ustawiać wysokie stosy to pamiętajmy o tym, żeby cała konstrukcja była stabilna i żeby nie doszło do jej przewrócenia.
Musimy również pamiętać, że mamy do czynienia ze substancjami chemicznymi, które mogą niekorzystnie oddziaływać na materiały, z których zbudowane są magazyny. Należy odsunąć przynajmniej o 1 metr worki z nawozem od ścian i konstrukcji dachu. Jeżeli jest to możliwe, to dobrze jest ułożyć worki na drewnianych paletach. Nie dochodzi wtedy do bezpośredniego kontaktu między posadzką budynku a workami z nawozem. Ułożenie nawozu na paletach i odsunięcie od ścian i dachu zabezpiecza materiały, z którego wykonany jest budynek przed działaniem substancji chemicznych, ale także powoduje lepszą wentylację budynku i nie dopuszcza do pojawienia się wilgoci w jego wnętrzu.
W magazynie, w którym przechowywane są nawozy nie powinna znajdować się żywność ani pasze dla zwierząt. W takich miejscach nie mogą znajdować się także substancje łatwopalne, takie jak: benzyna, oleje, farby oraz substancje organiczne (trociny, sieczka, wióry).
Jeśli natomiast nie mamy możliwości przechowywania nawozów w zamkniętym pomieszczeniu, to powinniśmy ustawić je na suchej, przepuszczalnej i gładkiej powierzchni. Ważne jest też to, żeby stały one na podstawie (na przykład na drewnianych paletach), ponieważ w okresie obfitych opadów deszczu ochronimy nawozy przed zalaniem.
Nawozy, które będą magazynowane poza zamkniętym pomieszczeniem powinny być przykryte plandekami. Nakrywanie stosu większą ilością plandek rozpoczynamy zawsze od dołu do góry. Takie ułożenie chroni nawóz przed wodą opadową i zabrudzeniami. Plandeki powinny być starannie ułożone, a cała konstrukcja powinna tak zamocowana, żeby nie dochodziło do jej uszkadzania pod wpływem wiatru. Jest to bardzo ważne chociażby dlatego, że kontakt nawozów na przykład azotowych (saletra, saletrzak) z niekorzystnymi czynnikami zewnętrznymi, takimi jak temperatura czy woda może doprowadzić do silnego ich utlenienia, a w konsekwencji do ich rozkładu chemicznego lub samozapalenia.
Przechowywanie nawozów płynnych
Działaniu niekorzystnych warunków, na które narażone są nawozy podczas przechowywania podlegają również nawozy płynne. W przypadku tych nawozów dochodzi najczęściej do ich rozwarstwienia. Rozwarstwienie może prowadzić do wytworzenia się nierozpuszczalnego osadu, który powoduje obniżenie wartości użytkowej nawozu. Składniki mineralne zawarte w tym osadzie stają się niedostępne dla roślin, co sprawia, że dokarmianie jest nieefektywne. Taki nawóz nie nadaje się do nawożenia dolistnego, gdyż wytrącony osad będzie czopował dysze opryskiwacza.
Czasami w nawozach płynnych oddzielone warstwy można ponownie połączyć bez utraty właściwości nawozu poprzez wstrząśnięcie butelką bezpośrednio przed jego zastosowaniem.
Nawozom płynnym szkodzą również zbyt niskie i zbyt wysokie temperatury, które utrzymują się w pomieszczeniu. Nawozom przechowywanym w zbyt niskiej temperaturze zagraża przemrożenie. Poprzez rozkład chemiczny tracą one swoje właściwości, co może powodować tworzenie się osadu. Równie niebezpieczna dla nawozów płynnych jest wysoka temperatura podczas przechowywania, która może doprowadzić do przegrzania się nawozów, a w konsekwencji do ich utleniania.
Pamiętajmy, że złe warunki do przechowywania spowodują pogorszenie właściwości nawozów oraz mogą obniżyć ich wartość użytkową. Dodatkowo, jeśli dojdzie do zbrylenia nawozów lub pojawi się efekt mazistości będziemy mieli problem z równomiernym ich wysianiem, dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na ocenę stanu pryzmy i opakowań, w których znajdują się nawozy i wykonywać regularne kontrole.
