Uprawa konopi włóknistych na materiał siewny
Uprawa konopi jest bardzo pożądana ze względu na jej szerokie wykorzystanie. Mimo, że jej uprawa obarczona jest kilkoma formalnościami warto rozważyć uprawię konopi włóknistych, w szczególności na cele nasienne, w swoim gospodarstwie.
Rejestracja i procedury dotyczące konopi włóknistych w Polsce
Uprawy konopi włóknistych w Polsce mogą być prowadzone wyłącznie:
- na potrzeby własne
- do przetworzenia we własnym zakresie
- w celu wykonania umowy na dostarczenie konopi włóknistych zawartej z podmiotem prowadzącym działalność w zakresie skupu konopi
Uprawa w innych celach jest zabroniona.
Podmioty w uprawie konopi włóknistych
Można wyróżnić dwa podmioty zaangażowane w uprawę konopi:
- producent konopi włóknistych – czy podmiot prowadzący uprawę oraz
- podmiot prowadzący działalność w zakresie skupu konopi włóknistych.
Uprawą konopi włóknistych mogą zajmować się osoby fizyczne oraz przedsiębiorcy, którzy zostali wpisani do rejestru konopi włóknistych, prowadzonego przez odpowiedniego dyrektora oddziału terenowego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa.
Można również prowadzić działalność w zakresie uprawy konopi włóknistych, jeżeli stosuje się materiał siewny konopi włóknistych kategorii elitarny albo kategorii kwalifikowany w rozumieniu przepisów o nasiennictwie. Podmiot zamierzający uprawiać konopie włókniste na potrzeby nasiennictwa, naukowo-badawcze, lub w celu hodowli odmian konopi włóknistych wyłączony jest z obowiązku stosowania materiału siewnego kategorii elitarny albo kategorii kwalifikowany w rozumieniu przepisów o nasiennictwie.
Podmiot zamierzający prowadzić działalność w zakresie uprawy konopi włóknistych zawiera umowę na dostarczanie konopi włóknistych z podmiotem prowadzącym działalność w zakresie skupu konopi włóknistych wpisanym do rejestru konopi włóknistych, w przypadku gdy uprawa konopi włóknistych nie będzie prowadzona na potrzeby własne, lub gdy konopie włókniste pochodzące z upraw własnych nie będą przetwarzane we własnym zakresie na cele lub potrzeby określone w ustawie.
Podmioty planujące uprawę konopi włóknistych w celach nasiennictwa, badań naukowych lub hodowli odmian konopi włóknistych są zwolnione z obowiązku zawierania umowy na dostarczanie tych roślin. Kiedy należy złożyć odpowiednie dokumenty.
Wniosek należy złożyć przed rozpoczęciem prowadzenia działalności w zakresie uprawy konopi włóknistych, czyli przed planowanym wysiewem konopi włóknistych.
Podmiot zamierzający prowadzić działalność w zakresie skupu konopi włóknistych składa Wniosek o wpis podmiotu skupującego do rejestru konopi włóknistych wraz z załącznikami przed rozpoczęciem prowadzenia działalności w zakresie skupu konopi włóknistych.
Wniosek o wpis do rejestru konopi włóknistych wraz z załącznikami oraz dowodem uiszczenia opłaty skarbowej składa się bezpośrednio do właściwego miejscowego oddziału terenowego KOWR. Wniosek można złożyć również za pośrednictwem Poczty Polskiej S.A, a także elektroniczne za pośrednictwem Platformy Usług Administracji Publicznej ePUAP lub Platformy eRolnik.
Wpis do rejestru i wydanie zaświadczenia: właściwy dyrektor oddziału terenowego KOWR wpisuje osobę zgłaszającą do rejestru, jeżeli wniosek został złożony przed rozpoczęciem prowadzenia działalności w zakresie uprawy konopi włóknistych oraz jeżeli:
- osoba zgłaszająca nie była karana za nielegalną uprawę maku, konopi lub krzewu koki. Zabór w celu przywłaszczenia środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych, mleczka makowego lub słomy makowej nielegalną uprawę konopi włóknistych;
- będzie stosowany materiał siewny konopi włóknistych kategorii elitarny albo kategorii kwalifikowany w rozumieniu przepisów o nasiennictwie;
- złożono oświadczenie o wielkości powierzchni wykorzystanej pod uprawy konopi włóknistych na potrzeby własne.
Zaświadczenie o dokonaniu wpisu stanowi potwierdzenie rejestracji. Odmowa wpisu następuje w formie decyzji. Od decyzji wydanych przez właściwego dyrektora oddziału terenowego KOWR można złożyć odwołanie w ciągu 30 dni od daty otrzymania decyzji, zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego dotyczącymi odwołania.
Kontrola prowadzonych upraw
Właściwy dyrektor oddziału terenowego KOWR przeprowadza kontrolę producenta konopi włóknistych w zakresie zgodności danych zawartych w rejestrze konopi włóknistych ze stanem faktycznym. Nielegalna uprawa konopi włóknistych, uniemożliwienie lub utrudnianie kontroli, nieterminowe składanie dokumentów oraz podawanie nieprawdziwych danych we wniosku o wpis do rejestru konopi włóknistych podlega karze. Więcej informacji kliknij link: www.erolnik.gov.pl
Program Konopny
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowy Instytut Badawczy od 2018 roku prowadzi „Program konopny”. Głównym celem programu jest możliwość uprawy przez rolników polskich odmian konopi na cele nasienne w oparciu o zawartą z Instytutem umową kontraktacyjną.
W ramach programu oferowany jest wysokiej jakości materiał siewny w stopniu elitarny i kwalifikowany oraz zapewniony zakup całego plonu materiału nasiennego wg ustalonych cen (o ile spełnia określone wymogi jakościowe) przez Instytut. Ponadto zapewnione jest wsparcie agrotechniczne w całym okresie uprawy, opieka merytoryczna ekspertów/pracowników naukowych IWNiRZ PIB oraz pomoc w formalnościach. Możliwość konsultacji, szkoleń, a także skojarzenia sprzedawców z potencjalnymi kupcami pozostałości po uprawie konopi (słomy konopnej). Instytut oferuje również usługi laboratoryjne oraz usługi koszenia.
Ziarno oprócz wykorzystania na cele nasienne może być przeznaczone do produkcji artykułów spożywczych takich jak: olej konopny, białko konopne, mąka konopna, batony energetyczne. Słoma (zarówno paździerz jak i włókno) wykorzystywana jest do produkcji odzieży, sznurków konopnych, mat, betonu konopnego, materiałów izolacyjnych, paneli podłogowych czy bloczków stosowanych w budownictwie.
W ofercie są cztery odmiany, wszystkie wyhodowane w Instytucie. Są to:
- Białobrzeskie,
- Tygra,
- Rajan,
- Henola.
Pierwsze trzy odmiany są włókniste o wysokiej jakości włókna i dużej biomasie, natomiast ostatnia nadaje się najlepiej na ziarno. W 2024 roku cena skupu materiału siewnego wahała się w granicach 12-16 zł/kg dla odmiany Henola i 15-20 zł/kg dla odmiany Białobrzeskie.
Areał uprawy konopi włóknistych w jest stosunkowo niewielki – w Polsce 1341 ha w 2023 roku, natomiast w Europie – 33000 ha. Natomiast popyt z roku na rok wzrasta, szczególnie na rynkach zagranicznych.
Aby przystąpić do programu konopnego należy zgłosić się do Instytutu mailowo, telefonicznie lub osobiście. Biuro Programu Konopnego mieści się w Instytucie Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich - Państwowy Instytut Badawczy, ul. Wojska Polskiego 71b, 60-630 Poznań. Infolinia programu +48 664 949 998, adres mailowy:
Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowy Instytut Badawczy przygotował broszurę informacyjną zatytułowaną „Procedura uprawy konopii przemysłowych na nasiona i słomę w ramach kontraktacji IWNiRZ PIB z rolnikami”.
Dowiemy się z niej między innymi jaka jest agrotechnika uprawy konopi przemysłowych, czyli:
- wybór stanowiska pod uprawę,
- jaki stosować przedplon,
- uprawa i nawożenie,
- jaki stosować materiał siewny i zabiegi,
- sprzęt potrzebny do zbioru.
Procedura uprawy konopii przemysłowych na nasiona i słomę w ramach kontraktacji IWNiRZ PIB z rolnikami
Tekst: Magdalena Stachowiak, kierownik działu rolnictwa ekologicznego i ochrony środowiska; Oliwia Walicht, specjalista działu rolnictwa ekologicznego i ochrony środowiska
Zdjęcia: Freepik; Materiał informacyjny Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich – Państwowy Instytut Badawczy
