Stosowanie uprawy bezorkowej – wady i zalety
Uproszczenia w uprawie roli są rzeczą bardzo innowacyjną i potrzebną, lecz jednocześnie powrotem do pierwotnego oddziaływania na ziemię w sposób mało aktywny. System bezorkowej uprawy gleby niesie ze sobą wiele korzyści finansowych i organizacyjnych, jednak nie jest w pełni doskonały. Co zatem przemawia za stosowaniem tej metody?
Obszar użytków rolnych, na których stosuje się różne systemy uproszczonej uprawy, systematycznie wzrasta. Jednym z takich systemów uprawy gleby jest uprawa bezorkowa. Jest ona również nazywana uprawą zredukowaną, ponieważ ogranicza liczbę zabiegów uprawowych, a niekiedy część z nich eliminuje. Bezpłużny system uprawy polega na spulchnianiu i mieszaniu wierzchniej warstwy gleby bez konieczności jej odwracania.
Ważnym elementem uprawy bezorkowej jest aktywność dżdżownic i innych organizmów żyjących w warstwie ornej gleby, ponieważ w naturalny sposób spulchniają one glebę. Uprawa bezorkowa polega w głównej mierze na zastąpieniu orki gruberami, czyli kultywatorami ścierniskowymi o sztywnych łapach, mogących mieszać glebę na głębokości sięgającej nawet 20-30 centymetrów.
Korzyści ze stosowania uprawy bezorkowej
Uprawa bezorkowa jest polecana szczególnie w płodozmianach z przewagą roślin zbożowych, na terenach pagórkowatych, a także przy niskich i nierównomiernie rozłożonych opadach atmosferycznych. Może mieć też szerokie zastosowanie na terenach silnie urzeźbionych w celu zapobiegania erozji gleb.
Do głównych zalet tego systemu należą:
a) zmniejszenie nakładów czasu pracy,
b) zmniejszenie zużycia paliwa oraz kosztów utrzymania maszyn,
c) zachowanie życia biologicznego i mikrobiologicznego, co sprzyja rozkładowi substancji mineralnej i organicznej.
Jednak najważniejszym plusem, na który należy zwrócić uwagę, jest zwiększenie porowatości i poprawienie struktury gleby. Ma to szczególne znaczenie w czasach, w których obserwujemy coraz mniejszą średnią sumę opadów w sezonie wegetacyjnym, ponieważ większa porowatość oraz lepsza struktura ma bezpośredni wpływ na zatrzymywanie wody i zwiększenie zawartości substancji organicznej w wierzchniej warstwie gleby.
Przy braku odwracania gleby w systemie bezorkowym nie zachodzi zjawisko przesuszania i wietrzenia gleby. Obserwowany jest wtedy lepszy podsiąk wód gruntowych do wierzchnich warstw gleby. Natomiast pozostawione resztki pożniwne na powierzchni gleby są częściowo mieszane, a ich pozostała część tworzy warstwę ochronną, co ma wpływ na ograniczenie parowania wody z gleby.
Podatność na szkodniki i chwasty
Uproszczone metody uprawy są coraz częściej stosowane w gospodarstwach rolnych, jednak muszą być one dostosowane do obowiązujących uwarunkowań prawnych, dotyczących zasad integrowanej ochrony roślin. Zdaniem wielu rolników stosujących już uproszczone metody uprawy roli, efekty widoczne są dopiero po kilku latach.
Do wad systemu uprawy bezorkowej zaliczyć można:
a) wzrost zachwaszczenia łanu,
b) wzrost liczebności szkodników roślin,
c) aspekt ekonomiczny, który wiąże się ze zmianą sprzętu w gospodarstwie,
d) zwiększone ryzyko chorobowe roślin uprawnych.
Należy się jednak spodziewać, że w przyszłości coraz więcej gospodarstw będzie odchodzić od tradycyjnej uprawy na rzecz systemów uproszczonych, mając na uwadze aspekt oszczędzania wody w glebie, jak również zmniejszenie kosztów związanych z mniejszą liczbą zabiegów agrotechnicznych oraz poświęconego czasu.
Zbigniew Łysiak
