Przygotowanie roli pod zasiew na wiosnę
Dobry grunt pod uprawę to niemal połowa sukcesu późniejszego plonowania. Przygotowanie gleby powinno więc być odpowiednio zaplanowane i przeprowadzone zgodnie z wybraną metodą uprawy i potrzebami zasianej rośliny. Tylko wtedy rolnik może oczekiwać satysfakcjonujących efektów podczas zbiorów.
Gleba uprawna to składniki mineralne, substancje organiczne, a także zawarta w niej woda. Warstwa ta powinna zapewniać roślinie odpowiednie warunki do szybkiego wschodu, posiadać odpowiednią temperaturę , zawartość wody oraz być pozbawiona patogenów chorobotwórczych.
Co więcej, powinna być również odporna na zaskorupianie, zapewniać odpowiedni dostęp do składników pokarmowych oraz posiadać odpowiednią przepuszczalność powietrza i wody. Prace wiosenne mają na celu utrzymanie w glebie wody zawartej po zimie oraz zachowanie odpowiedniej jej struktury.
Warunki do kiełkowania
W przypadku siewu, zawarta w odpowiedniej ilości w gruncie woda powinna zapewnić pęcznienie ziarniaków, co w następstwie powoduje kiełkowanie nasion.
Nie bez znaczenia jest także głębokość siewu. Przyjęta zasada jest taka, że na glebach lekkich sieje się nieco głębiej niż na glebach ciężkich. Głębokość siewu wymaga jednak kompromisu. Należy umieścić ziarna na tyle głęboko, by umożliwić im dostęp do wody i kiełkowania, ale jednocześnie odpowiednio płytko, aby wschody przebiegały w miarę szybko. Dla przykładu, w dobrych warunkach glebowych jęczmień, pszenicę i owies umieszcza się na głębokość 2-5 centymetrów, a kukurydzę na głębokość 5-7 centymetrów.
Szybkość nagrzewania się gleby też ma duże znaczenie dla kiełkowania .Takie rośliny jak owies, pszenica czy jęczmień potrzebują temperatury gleby na poziomie siewu od 4 do 6 stopni Celsjusza, natomiast kukurydza około 10 stopni.
Ważna jest również kwestia minimalizacji czynników chorobotwórczych. Przede wszystkim jest to dobry płodozmian, który zapewnia odpowiednią ochronę gleby i jednocześnie zapewnia rozłożenie resztek po przedplonie.
Uzyskanie zadowalającego plonu – rodzaje upraw
Znana zasada mówi o tym, że należy wykonać tylko tyle, ile potrzeba i najmniej jak się da. Co to tak naprawdę oznacza?
Najpierw trzeba zaplanować, jaką roślinę chce się posiać. Trzeba to już wiedzieć jesienią, bo wtedy trwają przygotowania pola pod jego uprawę. Należy wykonać uprawę podstawową oraz orkę na odpowiednią głębokość połączoną z bronowaniem. Powinno też zostać przeprowadzone nawożenie fosforem i potasem po uprzednim badaniu zasobności.
Wiosną łatwiej jest przygotować rolę do siewu, ponieważ odpadają uprawy wyrównujące pole i nie przesusza się gruntu. Wówczas przygotowanie gleby i siew można zrobić za jednym przejazdem. Agregat siewny zapewni utrzymanie pozostałej po zimie wody i nie będzie powodował dodatkowego ugniatania roli.
Uprawa bezorkowa to nowy sposób prowadzenia uprawy roślin. Obniża ona koszty i powoduje utrzymanie zawartej w gruncie wody. Często uprawę tę nazywa się zredukowaną lub uproszczoną. Nie oznacza to jednak, że nie trzeba wykonać żadnej pracy na roli. W zakres uprawy bezorkowej wchodzą między innymi uprawki płytkie, które są wykonywane na głębokość 3-5 centymetrów, mające na celu miedzy innymi rozdrobnienie resztek, co wpłynie na ich wcześniejsze zmineralizowanie.
Jednym ze sposobów na ograniczenie kosztów jest też siew bezpośredni, często nazywany siewem w mulcz lub uprawą zerową. Ten rodzaj uprawy również uznawany jest za uprawę zredukowaną lub konserwującą. Ma jednak on mniejszy wpływ na ograniczenie rozwoju chwastów i rozkład masy organicznej niż uprawa bezorkowa. Z drugiej strony, powoduje on zwiększenie retencji wody w glebie.
Za pomocą odpowiedniego siewnika który umożliwia rozcięcie gleby i osadzenie ziarna, wzruszane jest ok 30% powierzchni ziemi. Pozostała część pozostawiona jest bez ingerencji, pozostając rezerwuarem wody.
Omówione systemy przygotowania gruntu stanowią wśród rolników temat do dyskusji nad ich wartością w produkcji rolnej. Niektóre zagadnienia pozostają jednak niezmienne: odpowiedni płodozmian oraz ocena zasobności gleby i potrzeb planowanych do wysiewu roślin są warunkami zadowalających plonów i satysfakcji rolnika.
Zbigniew Kaczmarek
