Najlepsze polskie zioła
Już od czasów starożytnych zioła wiodły prym w lecznictwie. W niedalekiej przeszłości zioła w domowej apteczce to była zwyczajność w polskich domach. Pojawiły się jednak suplementy diety, które stopniowo wyparły ziołolecznictwo. Aktualnie powraca znów moda na stosowanie ziół w różnych dolegliwościach. Chociaż są uznawane za bezpieczne, warto jednak zapoznać się ze specyfiką danej rośliny zielarskiej, aby nie wyrządzić sobie krzywdy.
Rośliny zielarskie (zioła, zioła przyprawowe) mają szerokie zastosowanie, chociaż kojarzą się głównie z ziołolecznictwem. Mogą być stosowane w farmacji jako leki (nie tylko dla ludzi, ale i dla zwierząt), w kulinariach, cukiernictwie, kosmetologii oraz w rolnictwie (jako nawozy zielone, składniki pasz).
Najbardziej rozpoznawalnymi ziołami, które możemy spotkać w Polsce są mięta, pietruszka, koper, mniszek lekarski, rumianek pospolity, pokrzywa zwyczajna, kozłek lekarski. Jednak to nie wszystko, bo roślin zielarskich w Polsce jest ponad 70 gatunków. Polska należy do jednych z największych potentatów na rynku zielarskim. Powierzchnia plantacji zielarskich zajmuje powierzchnię około 30 tysięcy hektarów w ponad 20 tysiącach gospodarstwach rolnych. Ze względu na sposób użytkowania, rośliny zielarskie można podzielić na trzy grupy.
Zioła lecznicze, przyprawowe i olejkodajne
Do pierwszej grupy należą rośliny lecznicze. Znalazły szerokie zastosowanie w medycynie i ziołolecznictwie. Na świecie można wyróżnić około 2500 gatunków roślin leczniczych. W Polsce jest ich ponad 400, z czego 200 jest praktycznie stosowanych. Drugą grupę stanowią zioła przyprawowe, które użytkuje się w stanie świeżym, wysuszonym lub po obróbce mechanicznej jako przyprawy w celach zmodyfikowania smaku potraw i uzupełnieniu cennych właściwości leczniczych zawartych w ziołach. Trzecia grupa to zioła olejkodajne. Zioła posiadają przyjemny zapach oraz specyficzny smak. Bardzo dobrze spełniają swoją rolę jako przyprawy kuchenne, w przemyśle kosmetycznym i perfumeryjnym.
Zioła może hodować każdy, na niewielką skalę dla potrzeb gospodarstwa domowego. Można uprawiać zioła w doniczkach, ogródkach warzywnych (zielarskich), jako rośliny ozdobne na rabatach kwiatowych lub na większą skalę na plantacjach małoobszarowych lub towarowych. Wiele gatunków dziko rosnących wprowadzono do uprawy.
Do najważniejszych właściwości ziół należą: przeciwkaszlowe, wykrztuśne, żółciopędne i żółciotwórcze, moczopędne, hapatoprotekcyjne, uspokajające, nasenne, przeciwzapalne, przeciwgorączkowe, przeczyszczające, ściągające, rozkurczające, immunostymulujące, przeciwbakteryjne, antyoksydacyjne, rozjaśniające w redukcji przebarwień oraz uszczelniające naczynia krwionośne w przypadku cery naczynkowej, dla włosów i skóry głowy – przeciwłupieżowo, wzmacniająco, rozjaśniająco lub przyciemniająco, a także chroni włosy przed nadmiernym przesuszaniem lub przetłuszczaniem i tak dalej.
Przez coraz większe zainteresowanie zdrowym stylem życia, rośnie popularność stosowania ziół w codziennej diecie. Od stosowania różnych suplementów diety z zawartością ziół w kapsułkach, poprzez picie herbatek ziołowych, naparów i nalewek aż po susz i zmielone ziarna.
Zioła, które każdy samodzielnie jest w stanie zebrać zapewnią nam porcję witamin i minerałów chociażby w okresie przesilenia wiosennego. W tym również okresie warto zainteresować się i osobiście rozpocząć przygodę z samodzielnym zbieraniem i przetwarzaniem ziół, aby stworzyć własną ziołową apteczkę, jak niegdyś robiły to nasze babcie.
Wkrótce nastaną dni pogodne i sprzyjające zbieraniu ziół. Pamiętać należy, aby przy zbiorach nie niszczyć pozostałej części rośliny i nie wyrywać jej z korzenia.
Popularne zioła i ich właściwości
Najbardziej znanym ziołem i najczęściej stosowanym w naszych domach jest mięta. Na herbatkę z mięty wystarczy 1 łyżka liści na szklankę wrzątku. Herbatka jest gotowa do wypicia dopiero kiedy wystygnie. Z miętą należy uważać, nie wolno pić więcej niż jedną filiżankę na dzień. Zalecane jest picie mięty po obfitym posiłku, albowiem pozytywnie wpływa na pracę żołądka i wątroby. Napar z mięty ułatwia trawienie i pobudza łaknienie. Zewnętrznie mięta zastosowana w formie maści może być wykorzystywana przy nieżycie nosa, bólach migrenowych i reumatycznych.
W naszych regionach na pewno w łatwy sposób możemy pozyskać pączki sosny. Przygotowana z nich herbatka, nalewka lub syrop szybko rozprawi się z kaszlem, gorączką, infekcją górnych dróg oddechowych i wzmocni naszą odporność.
Znany jako uciążliwy chwast, krwawnik pospolity znajdziemy w całej Polsce na łąkach, przy miedzach i w zaroślach. Bardzo intensywne w zapachu, a w smaku gorzkie zioło może być stosowane jako napar, maseczka na twarz lub tonik dla cery tłustej z trądzikiem. Krwawnik może się pochwalić właściwościami leczniczymi przy dolegliwościach kobiecych. Podobnie do mięty wspomaga pracę żołądka i poprawia metabolizm. Zażywanie naparu z krwawnika ma działanie przeciwskurczowe, przeciwzapalne, robakobójcze i wiatropędne.
Wiosną pozyskać można tak zwanego ambasadora żołądka lub króla od żołądka. Rumianek, kwitnący od maja do września na polach i nieużytkach, wspomoże nasze organizmy przy wrzodach żołądka, przy zapaleniu dwunastnicy, błony śluzowej żołądka, bólach głowy i zębów. Wskazany przy problemach z bezsennością i dla kobiet w okresie menopauzy. Skuteczny przy problemach z oczami (jęczmień, zapalenie spojówek), problemach skórnych i pielęgnacji włosów. Napar z rumianku może mieć również właściwości uspokajające i nasenne.
Drugim ziołem często spotykanym i pamiętanym z czasów dzieciństwa jest pokrzywa. Wspominając bąble po oparzeniu właśnie tą rośliną, nie mamy zbyt dobrego nastawienia. Warto jednak z majowych liści pokrzyw pozyskać sok, który jest świetnym źródłem żelaza, magnezu, witaminy K, C i E. Z liści pokrzywy można przygotować własną kurację oczyszczająco-wzmacniającą w zaciszu domowym. W tym celu należy zmielić liście, a następnie wycisnąć z nich sok (dwie łyżki stołowe takiego soku pite przez tydzień rano i wieczorem).
Kolejną rośliną leczniczą są żółte kwiaty mniszka lekarskiego. Znajdziemy go na nieużytkach, łąkach, polach, trawnikach, w ogrodach, sadach oraz widnych lasach i zaroślach. W przypadku tej rośliny, każda jej część wykazuje lecznicze właściwości. Korzeń mniszka lekarskiego wspomaga dolegliwości wątroby i leczenie żółtaczki. Z kolei kwiaty mniszka z dużą ilością lecytyny, skutecznie wspomagają leczenie przy schorzeniach wątroby. Liście wykazują właściwości moczopędne i uporają się z nadmiarem wody w organizmie. Przygotowany syrop, susz lub odwar z mniszka lekarskiego sprawnie poradzi sobie przy problemach z wątrobą i woreczkiem żółciowym, przyspieszy przemianę materii i wesprze trawienie.
Następne zioło, które ma wiele właściwości leczniczych to dziurawiec zwyczajny. Przygotowany odwar lub nalewka z dziurawca korzystnie wpłynie na nasze zdrowie fizyczne i psychiczne. Roślina wykazuje właściwości zwiększające wydzielanie żółci, działa rozkurczowo na mięśnie gładkie żołądka i jelit. Picie herbaty z dziurawca zalecane jest przy problemach żołądkowych, a także wspomagająco przy leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, zapalenia nerek czy nadciśnienia tętniczego. Dziurawiec korzystnie wpływa na kondycję skóry oraz figurę poprzez przyspieszenie przemiany materii. Przy stosowaniu ziela dziurawca uważajmy, aby nie chodzić w mocno nasłonecznione miejsca - może on spowodować trwałe przebarwienia skóry.
Polskie zioła mają wiele właściwości leczniczych. Mając wiedzę na temat działania poszczególnych ziół oraz stosując je odpowiednio – wspomagają nasz organizm. Przy samodzielnym zbieraniu ziół do domowej apteczki, pamiętać należy, aby były to zioła zbierane z okolic czystych ekologicznie z dala od dużych miast. Nie mogą to być miejsca w bliskim sąsiedztwie pól uprawnych (na których zastosowano nawozy chemiczne), dróg i zakładów przemysłowych.
