Kryteria doboru odmian kukurydzy
Z uwagi na duży areał uprawy kukurydza należy do grupy głównych roślin uprawianych w Polsce. Uprawiana jest ona z przeznaczeniem na ziarno lub kiszonkę. W północnej części kraju uprawia się więcej kukurydzy kiszonkowej, natomiast w południowej ziarnowej. Jak zatem wybrać odpowiednią odmianę?
Za główny cel uprawy kukurydzy ziarnowej uznaje się uzyskanie ziarna wysokiej jakości. Uprawa kukurydzy kiszonkowej powinna mieć na celu uzyskanie wysokiego plonu suchej masy, która po zakiszeniu ma stanowić wartościowe źródło paszy dla przeżuwaczy.
Etapy uprawy kukurydzy
Pierwszym krokiem w uprawie kukurydzy jest dobór odpowiedniego stanowiska. Miejsce uprawy powinno przede wszystkim być bogate w materię organiczną. Dlatego na glebach o dobrej kulturze można ją wysiewać po zbożach, na słabszych glebach zlecana jest w uprawie po roślinach okopowych czy też strączkowych.
Ponadto korzystne w jej uprawie jest stosowanie nawozów organicznych: obornika, gnojowicy. Kukurydza dość często uprawiana jest w monokulturze, należy jednak pamiętać, że praktykowanie uprawy w płodozmianie może zwiększyć plonowanie aż o 30%. Częsta uprawa w monokulturze może powodować kumulację agrofagów: chwastów, chorób czy szkodników. Dlatego aby zapobiec ich kumulacji ważne jest, by pozostawiane na polu resztki pożniwne rozdrobnić i wymieszać z glebą. Coraz częściej stosowaną praktyka jest stosowanie wapna na słomę kukurydzianą, co pozwala na przyspieszenie procesu mineralizacji.
Kukurydza należy do roślin wysiewanych wiosną, dlatego zabiegi uprawowe wykonuje się tak, aby jak najlepiej zabezpieczyć zasoby wodne gleby już od jesieni. Klasyczne zabiegi uprawowe zaczynamy od wykonania podorywki, przykrycia przedplonu. Następnie wykonuje się orkę jesienną lub wiosenną jeżeli na polu utrzymujemy międzyplony.
Uprawki wiosenne po wykonanej jesienią orce rozpoczyna włókowanie, następnie glebę doprawiamy agregatem przedsiewnym. Oprócz tradycyjnej uprawy coraz bardziej popularna staje się uprawa pasowa, gdzie gleba uprawiana jest tylko w międzyrzędziach, a także siew bezpośredni, czyli uprawa zerowa, która wymaga specjalistycznego sprzętu.
Siew powinien być przeprowadzony w odpowiednio nagrzaną glebę, co w praktyce często przypada na początek kwitnienia mniszka lekarskiego. W warunkach Wielkopolski jest to około 15-20 kwietnia. Siew przeprowadza się przy pomocy siewników punktowych. Po wysiewie nasion rośliny kukurydzy cechują się początkowo wolnym wzrostem roślin co sprzyja zachwaszczeniu plantacji.
Chwasty zwalcza się chemiczne doglebowo lub nalistnie, metoda mechaniczna w tym gatunku ma raczej niszowe zastosowanie. Niestety, głównym minusem metody chemicznej jest to, że nie ma możliwości stosowania jej przez cały sezon, ponieważ kukurydza osiąga spore rozmiary. To samo dotyczy stosowania pozostałych środków ochrony roślin. Ich stosowanie jest ograniczone, a głównym czynnikiem ograniczającym jest wysokość roślin. Postęp technologiczny wychodząc naprzeciw umożliwia stosowanie coraz to bardziej udoskonalonych metod biologicznych, dzięki którym zabiegi można wykonywać niezależnie od wzrostu roślin.
Na co zwrócić uwagę?
W przypadku kukurydzy występuję mnogość odmian. Osoby uprawiające kukurydzę na ziarno największą uwagę zwracają na długość okresu wegetacyjnego danej odmiany. Według tego kryterium możemy znaleźć odmian o FAO 180-300 (FAO - system cyfrowych oznaczeń wczesności dojrzewania poszczególnych odmian kukurydzy).
Dolna wartość przyporządkowana jest dla osób mieszkających w północnych województwach, w których okres wegetacji jest znacznie krótszy. Z kolei osoby z centrum oraz południa kraju mogą dobrać odmiany o dłuższym okresie charakteryzujące się wyższym potencjałem plonowania. Dobór odmian późniejszych wynika z faktu, iż w tych rejonach nie ma ryzyka, że odmiany te nie osiągną dojrzałości do zbioru.
Kolejnym z kryteriów przy doborze odmian kukurydzy na ziarno jest rodzaj ziarna danej odmiany. Ze względu na to kryterium możemy podzielić je na ziarno typu flint oraz dent.
Odmiany o ziarnie typu flint charakteryzują się większą odpornością na wcześniejszy termin wysiewu i charakteryzują się większą gęstością ziarna. Jednak znacznie wolniej oddają wodę z ziarniaka. W przypadku odmian typu dent koniecznym staje się ich wysiew w ogrzaną glebę, a odmiany tego typu bardzo dobrze oddają wodę w końcowej fazie dojrzałości.
Jednym z kryteriów, na który rolnicy zwracają uwagę to podatność odmian na wyleganie. Ostatnimi czasy w końcowej fazie wegetacji mamy do czynienia z wietrzną aurą, w wyniku której rolnicy mają spory problem ze zbiorem roślin w przypadku odmian bardzo podatnych na wyleganie.
W przypadku kukurydzy przeznaczonych na kiszonkę cechą charakteryzującą dobrą odmianę jest chociażby strawność roślin. Świadomość hodowców z roku na rok jest coraz większa i jeszcze kilka lat temu to wysokość roślin była cechą najbardziej poszukiwaną przez rolników. Jednak w obecnych czasach, w których mamy do czynienia z dużą wydajnością stad mlecznych, to strawność roślin jest wiodącą cechą.
Kolejną ważną cechą odmian kukurydzy na kiszonkę jest stosunek ilości ziarna do masy całych roślin. To właśnie ziarno kukurydzy stanowi największą bazę energetyczną dla bydła mlecznego i opasowego. Dopiero w dalszej kolejności uwagę hodowców przykuwa wysokość roślin oraz podatność odmiany na choroby, chociażby głownię czy fuzariozy kolb. Podsumowując, hodowcy z biegiem lat większą uwagę zwracają na jakość, a nie ilość.
