Program rolno-środowiskowo-klimatyczny w 2022 roku

Wymogi dla pakietu 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk

Wymogi obowiązkowe dla wszystkich typów użytkowania:

• zakaz stosowania komunalnych osadów ściekowych;
• zakaz przeorywania;
• zakaz włókowania i bronowania w okresie od dnia: 1 kwietnia do dnia 1 września na obszarach nizinnych (poniżej 300 metrów nad poziomem morza), 15 kwietnia do dnia 1 września na obszarach wyżynnych i górskich (powyżej 300 m n.p.m.);
• zakaz stosowania środków ochrony roślin, z wyłączeniem selektywnego i miejscowego niszczenia uciążliwych gatunków inwazyjnych z zastosowaniem odpowiedniego sprzętu (na przykład mazaczy herbicydowych);
• zakaz tworzenia nowych, rozbudowy i odtwarzania istniejących urządzeń melioracji wodnych, z wyłączeniem przypadków dotyczących dostosowania tych urządzeń do potrzeb związanych z utrzymaniem lub poprawą wartości przyrodniczej trwałego użytku zielonego, jeżeli takie działania zostaną dopuszczone przez doradcę rolnośrodowiskowego;
• zakaz składowania biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu (położonych na działkach zadeklarowanych we wniosku o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej);
• dopuszczalne jest ograniczone nawożenie do 60kgN/ha/rok, z wyłączeniem obszarów nawożonych przez namuły rzeczne.

Wymogi obowiązkowe przy użytkowaniu:

1. kośnym:
   • dwa pokosy w roku;
   • koszenie w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż 1 czerwca i kończy się nie później niż 30 września;
   • zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasa powinna zostać usunięta z działki rolnej lub ułożona w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, powinna ona zostać usunięta z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku;
   • pozostawienie nieskoszonego fragmentu działki rolnej o powierzchni wynoszącej 5–10% powierzchni tej działki; w obydwu stosowanych pokosach należy pozostawić te same fragmenty działki; dopuszcza się niepozostawianie fragmentów nieskoszonych w przypadku działek rolnych nieprzekraczających powierzchni 1 ha.
2. kośno-pastwiskowym:
   • jeden pokos w roku;
   • koszenie w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten rozpoczyna się nie wcześniej niż 1 czerwca i kończy się nie później niż 30 września;
   • zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasa powinna zostać usunięta z działki rolnej lub ułożona w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, powinna ona zostać usunięta z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku;
   • pozostawienie nieskoszonego fragmentu działki rolnej o powierzchni wynoszącej 5–10% powierzchni tej działki; w obydwu stosowanych pokosach należy pozostawić te same fragmenty działki; dopuszcza się niepozostawianie fragmentów nieskoszonych w przypadku działek rolnych nieprzekraczających powierzchni 1 ha.
   • wypas w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin rozpoczyna się nie wcześniej 1 maja i kończy nie później niż 15 października na obszarach do 300m n.p.m. lub rozpoczyna się nie wcześniej niż 20 maja i kończy nie później niż 1 października na obszarach powyżej 300m n.p.m., przy obsadzie zwierząt wynoszącej od 0,3 Dużej Jednostki Przeliczeniowej (DJP)/ha do 1,5DJP/ha gruntów objętych wsparciem w ramach pakietu.
3. pastwiskowym:
   • wypas przy minimalnej obsadzie zwierząt wynoszącej od 0,5 DJP/ha do 2 DJP/ha gruntów objętych wsparciem w ramach pakietu;
   • wypas w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin rozpoczyna się nie wcześniej 1 maja i kończy nie później niż 15 października na obszarach do 300m n.p.m. lub rozpoczyna się nie wcześniej niż 20 maja i kończy nie później niż 1 października na obszarach powyżej 300m n.p.m., przy obsadzie zwierząt wynoszącej od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha gruntów objętych wsparciem w ramach pakietu.
   • w przypadku niedojadów: wykaszanie niedojadów raz w roku, w terminie określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, przy czym termin ten kończy się nie później niż w dniu 31 października, oraz zebranie i usunięcie skoszonej biomasy (w tym zakaz pozostawiania rozdrobnionej biomasy); w terminie do 2 tygodni po pokosie biomasa powinna zostać usunięta z działki rolnej lub ułożona w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi; w przypadku ułożenia biomasy w pryzmy, w tym pryzmy balotowe, stogi lub brogi, powinna ona zostać usunięta z działki rolnej nie później niż do dnia 1 marca kolejnego roku.

Nowością jest także pakiet 9. Retencjonowanie wody. Założeniem tego pakietu jest rekompensata strat spowodowanych utrzymywaniem wody na TUZ. Zobowiązanie jest podejmowane od 2022 roku na okres 1 roku. Płatność przyznawana jest do trwałych użytków zielonych lub obszarów przyrodniczych. Co istotne pakiet może być realizowany jedynie na powierzchni, na której jednocześnie jest realizowane zobowiązanie w ramach wariantów pakietu 4 (poza wariantem 4.3. Murawy), pakietu 5 (poza wariantem 5.3. Murawy) lub pakietu 8. Jest to wyjątek, który umożliwia otrzymanie dwóch płatności rolnośrodowiskowych do tej samej powierzchni. Płatność (260 zł/ha) przysługuje do działek rolnych, na których w danym roku przez co najmniej 12 dni w okresie 1.05-30.09 była utrzymywana woda powodująca zalanie lub podtopienie. Weryfikacja zalania lub podtopienia będzie opierała się na danych udostępnionych przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy. Brak zalania czy podtopienia działki, zgodnie z wymogami, w danym roku nie będzie powodował sankcji, jedynie płatność za pakiet 9 nie zostanie przyznana. Na ten pakiet nie ma obowiązku posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej oraz dokumentacji przyrodniczej, a także prowadzenia rejestru działalności. We wniosku o dopłaty bezpośrednie wystarczy zaznaczyć odpowiednie okienko.

Zmiany w rozporządzeniu

W pakiecie 1. rolnictwo zrównoważone oraz 2. ochrona gleb i wód dopuszcza się mulczowanie międzyplonów. Mulczowanie rozumiane jako ścięcie, rozdrobnienie i pozostawienie na polu masy roślinnej jako okrywy ochronnej, bez naruszania struktury gleby. Do tej pory w okresie jesienno-zimowym zabronione były wszelkie zabiegi agrotechniczne na polach obsianych międzyplonem w ramach tych pakietów. Co ważne możliwość mulczowania dotyczy także rolników już realizujących pakiet 1 lub 2.

W pakiecie 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 dopuszczono możliwość realizacji wariantów 4.8–4.11 na całym obszarze Natura 2000 to znaczy zarówno na specjalnych obszarach ochrony siedlisk (SOO) jak i na obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO). Dotychczas możliwa była tylko realizacja tych wariantów na obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO).

Przy realizacji wariantów 4.8-4.11, gdy dla specjalnego obszaru ochrony siedlisk lub obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty nie został ustanowiony plan zadań ochronnych lub plan ochrony (PZO/PO), płatność może zostać przyznana, jeżeli regionalny dyrektor ochrony środowiska sprawujący nadzór nad tym obszarem potwierdzi na piśmie, że dany wariant może być realizowany. Ma to na celu ochronę tych siedlisk i potwierdzenie, że realizacja tych zobowiązań nie będzie zagrażała ich cennym siedliskom przyrodniczym. W pakiecie 7. Zachowanie zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie dodano nowe rasy owiec (polska owca górska i białogłowa owca mięsna) oraz kóz (koza kazimierzowska i koza sandomierska).

Wniosek o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej składa się w formie elektronicznej za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych (PUE). W roku 2022 wniosek wraz z wymaganymi załącznikami składa się w podstawowym terminie 15 marca – 16 maja. Przed złożeniem wniosku należy opracować, przy udziale doradcy rolnośrodowiskowego, plan działalności rolno-środowiskowo-klimatycznej i posiadać ekspertyzę przyrodniczą w przypadku realizacji wybranych wariantów przyrodniczych (to jest pakiet 4 i 5 za wyjątkiem 4.7).