ZUS czy KRUS – co wybrać?
Rolnik, który prowadzi gospodarstwo rolne i utrzymuje się wyłącznie z tego tytułu, zgodnie z obowiązującym prawem, nie ma wyboru. Musi pozostać ubezpieczony w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Dylemat czy wybrać KRUS czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych dotyczy jednak rolników, którzy planują założyć własną działalność gospodarczą albo chcą wejść jako wspólnik do spółki.
Pamiętać należy, że osoba -rolnik, który decyduje się założyć własną działalność gospodarczą i chce pozostać w KRUS, musi spełniać pewne warunki:
- nie przekroczy granicznej kwoty podatku dochodowego z prowadzonej działalności gospodarczej w poprzednim roku podatkowym (za 2022 rok jest to 3723 złotych),
- nie jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę oraz nie pozostaje w stosunku służbowym,
- nie ma prawa do emerytury, renty lub innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych,
- co najważniejsze – jest on ubezpieczony w KRUS od co najmniej 3 lat w pełnym zakresie, kres ubezpieczeniowy powinien być ciągły, dodatkowo osoba chcąca mieć prawo wyboru pomiędzy KRUS a ZUS powinna prowadzić gospodarstwo rolne o obszarze użytków rolnych wynoszących powyżej 1 hektara.
Wysokość składek
Pozostanie w KRUS zapewni rolnikowi niższe koszty związane z opłatą składek społecznych. Jeśli wybierze KRUS, powinien w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia prowadzenia własnej działalności złożyć w KRUS oświadczenie o kontynuacji ubezpieczenia. Żeby występowała ciągłość ubezpieczenia w KRUS, rolnik-przedsiębiorca musi co roku do dnia 31 maja ponawiać oświadczenie.
Ubezpieczony w ZUS rolnik będący już przedsiębiorcą, który chce dokonać przerejestrowania z ubezpieczenia z ZUS na KRUS, powinien wyrejestrować swoją działalność (zamknąć) – w tym również wyrejestrować się z ZUS składając deklarację ZUS ZWUA. Po wyrejestrowaniu z ZUS, może zgłosić się do ubezpieczenia w KRUS pod warunkiem posiadania gruntu rolnego o powierzchni co najmniej 1 hektara.
Rolnik, będący byłym przedsiębiorcą, który dokonał przejścia z ZUS do KRUS, nie może przez najbliższe 3 lata zakładać nowej firmy albo pracować na etacie. Dopiero po upłynięciu wskazanego terminu będzie on miał prawo do ponownego założenia własnej działalności gospodarczej z zachowaniem prawa do ubezpieczenia w KRUS.
| Duży ZUS 2023 rok | ||
|---|---|---|
| ubezpieczenie społeczne | emerytalne | 812,23 złotych |
| rentowe | 332,88 zł | |
| chorobowe | 101,94 zł | |
| wypadkowe | 69,49 zł | |
| Fundusz Pracy | 101,94 zł | |
| ubezpieczenie zdrowotne | ..... | |
| RAZEM | Z chorobowym | 1418,48 zł |
| Bez chorobowego | 1316,54 zł | |
Przez 24 miesiące można płacić preferencyjne składki na ubezpieczenie społeczne, jeśli przedsiębiorca-rolnik spełnia jednocześnie 2 warunki: nie prowadzi lub w okresie 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej nie prowadził innej pozarolniczej działalności. Zarówno w przypadku małego, jak i dużego ZUS – ubezpieczenie chorobowe jest ubezpieczeniem dobrowolnym.
| Preferencyjne składki ZUS 2023 rok (miesiące 1 do 6) | ||
|---|---|---|
| ubezpieczenie społeczne | emerytalne | 204,37 zł |
| rentowe | 83,76 zł | |
| chorobowe | 25,65 zł | |
| wypadkowe | 17,48 zł | |
| Fundusz Pracy | 0 zł | |
| ubezpieczenie zdrowotne | ...... | |
| RAZEM | Z chorobowym | 331,26 zł |
| Bez chorobowego | 305,61 zł | |
Składki KRUS uzależnione są od wielkości gospodarstwa rolnego (im więcej hektarów przeliczeniowych gruntów rolnych, tym większe składki).
| Miesięczne składki KRUS w 3. kwartale 2022 i 1. kwartale 2023 roku dla rolnika prowadzącego gospodarstwo rolne do 50 hektarów przeliczeniowych i prowadzącego działalność gospodarczą - składki do KRUS płacone są w systemie kwartalnym, czyli podane poniżej miesięczne należy pomnożyć przez 3 | |
|---|---|
| emerytalno-rentowe | 216 zł |
| wypadkowe, chorobowe, macierzyńskie | 60 zł |
| ubezpieczenie zdrowotne | Składka zdrowotna wynosi 1 zł za każdy ha przeliczeniowy użytków rolnych |
| RAZEM | 276 zł + składka zdrowotna |
Odpowiadając na pytanie – ZUS czy KRUS? W pierwszej chwili odpowiedź nasuwa się jednoznaczna – KRUS. Składki, jakie rolnik-przedsiębiorca musi odprowadzić na poczet ubezpieczeń, są niższe, niż gdyby miał je opłacać w ZUS. Ale czy tylko składki należy brać pod uwagę podejmując decyzję?
Formalności, jakie wiążą się z przejściem od jednego ubezpieczyciela do drugiego, często utrudniają decyzję o wyborze. Wybór ubezpieczyciela utrudnia również pewna niewiadoma o wysokości emerytury za kilka lub kilkanaście lat w obu instytucjach. Wobec przewidywanych zmian w systemach emerytalnych jest to trudny wybór i każdy rolnik-przedsiębiorca musi samodzielnie podjąć decyzję analizując wszystkie aspekty takiej decyzji.
